Chung sức, đồng lòng thực hiện tốt hơn nữa chính sách ưu đãi người có công với cách mạng

Ảnh: Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tri ân tặng quà Mẹ Việt Nam Anh hùng

Đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước đối với người có công

75 năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách ưu đãi đối với NCC với cách mạng và từng bước được hoàn thiện. Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng và Nghị định quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp cùng chế độ ưu đãi với các văn bản hướng dẫn đã quy định rõ điều kiện, tiêu chuẩn xác nhận NCC, đối tượng chính sách NCC với cách mạng được mở rộng, đó là sự đãi ngộ đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với NCC và thân nhân NCC với cách mạng, là trách nhiệm, là sự ghi nhận, tôn vinh những cống hiến to lớn của họ đối với đất nước. thể hiện rõ tính công bằng, tôn vinh sự cống hiến và tiến bộ xã hội; được NCC thân nhân gia đình liệt sĩ, NCC và xã hội đồng tình, ủng hộ.

Với trách nhiệm và nghĩa tình sâu nặng, cả nước, toàn xã hội đã triển khai nhiều hoạt động rộng khắp, mang ý nghĩa thiết thực, đã phát triển thành phong trào toàn dân chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ, NCC với cách mạng với những chương trình lớn như: Tặng Nhà tình nghĩa; Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”; Sổ tiết kiệm tình nghĩa; Chăm sóc thương binh nặng, chăm sóc bố mẹ liệt sĩ già yếu cô đơn, con liệt sĩ mồ côi; Phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng, đạt hiệu quả thiết thực, to lớn.

Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương trong cả nước đã chủ động thực hiện Nghị định số 58/2019/NĐ-CP, ngày 01/7/2019 của Chính phủ quy định mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi đối với NCC với cách mạng; Triển khai thực hiện chế độ, chính sách đối với người Việt Nam có công, tham gia kháng chiến, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế đang định cư ở nước ngoài theo quy định tại Nghị định số 102/2018/NĐ-CP, ngày 20/7/2018 của Chính phủ ở một số quốc gia, như: Lào, Campuchia,....  Pháp lệnh ưu đãi người có công 02/2020/UBTVQH14 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 9/12/2020, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2021 vừa qua (gọi là Pháp lệnh 02) với một số điểm mới nổi bật hướng tới nâng cao chế độ ưu đãi và mở rộng số người hưởng ưu đãi cho NCC với cách mạng. Pháp lệnh 02 cơ bản kế thừa những đối tượng được hưởng chế độ ưu đãi NCC với cách mạng của các Pháp lệnh trước; theo đó, làm rõ những đối tượng là thân nhân của NCC với cách mạng là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con (con đẻ, con nuôi), NCC nuôi liệt sĩ. Đồng thời, bổ sung một số đối tượng NCC với cách mạng và thân nhân như: người bị địch bắt tù, đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975; người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.

Những chính sách ưu đãi trên góp phần khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; thể hiện sự quan tâm, tình cảm, trách nhiệm của nhân dân ta đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và những NCC với cách mạng. Sự trân trọng, tôn vinh, đền ơn đáp nghĩa đối với NCC chính là làm nghĩa vụ với lịch sử, đề cao truyền thống, đạo lý “đền ơn đáp nghĩa”, làm giảm nỗi đau vết thương chiến tranh. Tuy vậy, đến nay, chính sách người có công còn một số bất cập: một bộ phận người có công vì nhiều lý do vẫn chưa được thụ hưởng các chính sách; hồ sơ tồn đọng còn nhiều; một số ít người khai sai hồ sơ, trục lợi chính sách chưa được xác minh, xử lý nghiêm; số liệt sĩ chưa được quy tập và xác định danh tính còn nhiều. Vẫn còn không ít người có công gặp khó khăn về nhà ở và con liệt sĩ, thương binh, bệnh binh khó khăn trong học tập, việc làm, v.v.

Để tiếp tục chung sức, đồng lòng thực hiện tốt hơn nữa truyền thống, đạo lý của dân tộc”uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” đối với NCC với cách mạng, rất cần có sự tham gia tích cực của các bộ, ban, ngành, tổ chức, cá nhân và các địa phương trong thực hiện chính sách ưu đãi NCC.

75 năm qua, bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, các bộ, ban, ngành, cùng cơ quan, đơn vị chức năng giữ vai trò nòng cốt trong thực hiện chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và NCC; đóng góp quan trọng vào việc cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của họ. Tuy nhiên, do hậu quả chiến tranh để lại rất nặng nề, những tồn đọng về chính sách sau chiến tranh còn nhiều và đa dạng, phức tạp, hồ sơ lưu trữ không đầy đủ, bị thất lạc. Một số đơn vị quán triệt, chỉ đạo và tổ chức thực hiện chính sách đối với NCC chưa được quan tâm đúng mức. Một số nội dung chính sách chưa được giải quyết kịp thời, tiến độ còn chậm, có trường hợp để tồn đọng kéo dài, gây bức xúc. Việc quản lý chính sách và cán bộ làm chính sách có đơn vị còn thiếu chặt chẽ, cá biệt có nơi còn để xảy ra tiêu cực.

Giải pháp và kiến nghị

Để thực hiện tốt hơn nữa chính sách ưu đãi đối với thương binh, liệt sĩ, NCC với cách mạng, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Trước hết, đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng các chỉ thị, nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng. Quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng, Chỉ thị 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và các văn bản chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho mọi người nhận thức sâu sắc mục đích, ý nghĩa, giá trị to lớn, tính nhân văn của việc thực hiện công tác chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và người có công. Trên cơ sở nhận thức đúng, đề cao tinh thần trách nhiệm trong tổ chức thực hiện, đảm bảo cho các chủ trương, chính sách được thực hiện đầy đủ trong thực tế. Đồng thời, khắc phục những biểu hiện nhận thức không đúng, tinh thần, thái độ phục vụ thiếu sự nhiệt tình, chu đáo, thực hiện

không đúng chế độ, tiêu chuẩn mà các đối tượng được hưởng thụ…

Hai là, chủ động đề xuất với Đảng, Nhà nước tiếp tục hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật ưu đãi NCC với cách mạng. Các cơ quan chức năng cần nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung những chính sách ưu đãi đối với NCC với cách mạng theo hướng tổng thể, làm rõ khái niệm “NCC với cách mạng được mở rộng” cả về mức độ cống hiến, phạm vi không gian, thời gian; chuẩn hóa điều kiện xác nhận thương binh, liệt sĩ, NCC trong từng thời kỳ; ưu tiên chế độ, chính sách đối với những NCC qua các thời kỳ kháng chiến và thân nhân của họ. Trong tổ chức thực hiện phải bảo đảm vừa phản ánh đúng tính chất lao động đặc biệt hoạt động quân sự của Quân đội; vừa cụ thể hóa tâm tư, nguyện vọng của các đối tượng chính sách; điều kiện thực tế của đất nước và từng địa phương, góp phần tạo động lực tinh thần to lớn, động viên kịp thời, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Ba là, những cơ quan chuyên trách chủ động làm tốt công tác tham mưu, đề xuất với lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện chính sách đối với thương binh, liệt sĩ NCC với cách mạng. Trước hết, cơ quan chuyên trách các cấp tập trung kiểm tra, rà soát, đánh giá thực trạng công tác xác lập hồ sơ, giải quyết tồn đọng về chính sách sau chiến tranh; giải quyết, khắc phục kịp thời việc xác lập hồ sơ thương binh, bệnh binh sai sót sau thanh tra, kiểm tra; phổ biến nhân rộng cách làm hay, ý tưởng sáng tạo, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm. Cùng với đó, cần phát huy dân chủ, công bằng, công khai, minh bạch, theo hướng: Những hồ sơ đầy đủ theo quy định làm trước, hồ sơ chưa rõ cần sớm xác minh bổ sung, hoàn thiện; ưu tiên số đối tượng tuổi cao, bệnh hiểm nghèo, ốm đau dài ngày; làm đến đâu chắc và gọn đến đó. Đồng thời, triển khai thực hiện chặt chẽ chính sách đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài; chế độ, chính sách đối với dân công hỏa tuyến... Đảng ta chỉ rõ: “Hoàn thiện và thực hiện tốt luật pháp, chính sách đối với người có công trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và xã hội, bảo đảm người có công và gia đình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú”[1]; Tiếp tục hoàn thiện chính sách xã hội phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Mở rông đối tượng và nâng cao hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội đến mọi người dân; tạo điều kiện để trợ giúp có hiệu quả cho tầng lớp yếu thế, dễ tổn thương hoặc những người gặp rủi ro trong cuộc sống. Phát triển và thực hiện tốt các chính sách bảo hiểm xã hội…Theo đó, “cân đối ngân sách để tiếp tục thực hiện việc nâng mức trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công, giải quyết căn bản chính sách đối với người có công; nâng cấp các công trình “đền ơn đáp nghĩa”[2]. Trên cơ sở đó, đề xuất những kiến nghị, biện pháp thích hợp với sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân, của cán bộ, chiến sĩ trong thực hiện các chế độ, chính sách đối với người có công, phấn đấu đẩy nhanh tiến độ xác nhận NCC theo quy định của Chính phủ.

Bốn là, tập trung làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về thực hiện chính sách đối với NCC với cách mạng. Các cơ quan, đơn vị luôn bám sát các đối tượng được thụ hưởng, giải quyết đầy đủ, kịp thời chế độ, chính sách đối với những NCC trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, trọng tâm giải quyết các tồn đọng chính sách đối với NCC, bảo đảm chặt chẽ, đúng chế độ, quy định. Nhiều trường hợp đơn thư kiến nghị, khiếu nại tồn đọng kéo dài hàng chục năm, nay được xem xét giải quyết tích cực, được nhân dân đánh giá cao. Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng của các bộ, ban, ngành, địa phương đã xác lập, xét duyệt, thẩm định cho hàng 10.000 hồ sơ liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, NCC; tổ chức chi trả trợ cấp ưu đãi đối với NCC, bảo đảm chu đáo, kịp thời, đầy đủ, đúng quy định.

Triển khai thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ với tình cảm và trách nhiệm cao. Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã có nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, hiệu quả, như: vận động cung cấp và xử lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tổ chức rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị trong chiến tranh; lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; phối hợp chặt chẽ với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tích cực triển khai thực hiện Đề án 150 (nay là Đề án 515) về xác định danh tính hài cốt liệt sĩ; mở rộng và tăng cường hợp tác quốc tế; bảo đảm đầy đủ, kịp thời kinh phí, trang bị, phương tiện phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ cùng với sự tham gia tích cực, trách nhiệm của các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương và các tầng lớp nhân dân, việc thực hiện chính sách ưu đãi NCC và thân nhân NCC ngày càng đi vào chiều sâu, giải quyết các vấn đề khó, cốt lõi, nhất là những vấn đề còn tồn đọng qua nhiều năm, nhiều giai đoạn, nhiều thời kỳ. Với phương châm “không để người thực sự có công mà không được xem xét công nhận và thụ hưởng chính sách”, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam cùng với các Bộ, ban, ngành và các địa phương cả nước chú trọng việc giải quyết những tồn đọng sau chiến tranh; tăng cường thực hiện chính sách ưu đãi, tri ân NCC với cách mạng, nhằm thực hiện đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng thụ hưởng chính sách theo Quy định mới của Đảng, Nhà nước và Quốc hội.

Thực hiện chính sách ưu đãi đối với thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng là thể hiện sâu sắc đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Vì vậy, cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu cơ quan các cấp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và NCC với cách mạng. Toàn dân, toàn quân chung sức, đồng lòng nêu cao trách nhiệm tham gia thực hiện tốt phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, nhằm tri ân công ơn to lớn đối với thương binh, các anh hùng liệt sĩ, những NCC với đất nước đã hy sinh xương máu, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn cách mạng mới./.

Thượng tướng BẾ XUÂN TRƯỜNG

Nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng

Nguyên Uỷ viên Quân ủy Trung ương, nguyên Thứ trưởng BQP

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQG-ST, H. 2021, tr.148.

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQG-ST, H. 2021, tr.149.