Các chuyên gia về môi trường đều có chung nhận định, không khí tại các đô thị lớn ở nước ta đều bị ô nhiễm bụi, có nơi ô nhiễm nặng đặc biệt là những khu vực có mật độ giao thông cao, tập trung các hoạt động sản xuất công nghiệp. Vậy, đâu là tác nhân chính gây ô nhiễm không khí?
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Môi trường, ô nhiễm không khí tại đô thị Việt Nam ngày càng có xu hướng gia tăng đến mức báo động như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đồng Nai, Bình Dương... Tuy nồng độ các chất gây ô nhiễm độc hại như SOx, NOx, CO chưa vượt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường nhưng thông số bụi tại một số địa điểm và thời gian nhất định đã vượt quy chuẩn đến 3 lần và có dấu hiệu ngày càng tăng. Đặc biệt, tại các công trình xây dựng, nút giao thông trọng điểm, mức độ ô nhiễm không khí cao hơn gấp 5 đến 6 lần quy chuẩn cho phép.
Trong quá trình đô thị hóa, công trình xây dựng mọc lên hàng loạt, hoạt động duy tu, sửa chữa, làm mới cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống cũng vì thế mà được tăng cường, từ đó phát sinh rất nhiều bụi, gồm cả bụi nặng và bụi lơ lửng. “Chẳng có đô thị nào như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh lại suốt ngày đào bới như một công trường xây dựng” - PGS. TS Nguyễn Đình Hòe, ĐH Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội bức xúc, “bụi là đúng!”, ông kết luận.
Hoạt động sản xuất của các nhà máy, xí nghiệp cũng góp phần gia tăng đáng kể lượng khói bụi. Quá trình đốt nhiên liệu và xử lý nguyên liệu thô đã thải ra rất nhiều khí độc, sau đó đi qua các ống khói của nhà máy tuôn vào bầu không khí. Ô nhiễm công nghiệp còn phát sinh từ nguyên liệu, khí thải bị bốc hơi, rò rỉ, thất thoát trên dây chuyền sản xuất sản phẩm và trên các đường ống dẫn tải, được hút và thổi ra ngoài bằng hệ thống thông gió.
Tuy nhiên, đó mới chỉ là những nguyên nhân thứ yếu bởi theo Trưởng phòng Kiểm soát ô nhiễm môi trườâng không khí và tiếng ồìn - Tổng cục Môi trường Nguyễn Hoàng Đức, giao thông mới là thủ phạm chính gây ô nhiễm không khí ở đô thị.
Thực tế cho thấy, nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu là phương tiện giao thông cá nhân như: ôtô, xe máy. Đây là phương tiện giao thông phổ biến nhất chiếm 95% về số lượng và đáp ứng 90% nhu cầu đi lại tại các thành phố lớn. Mỗi năm có khoảng 3 triệu môtô, xe máy và 150.000 ôtô mới tham gia giao thông. Tuy nhiên, việc kiểm soát lưu hành phương tiện này còn bỏ ngỏ, nhiều xe không được bảo dưỡng, sửa chữa bởi đa số người dân không hiểu rõ tác hại của khí thải, tác dụng của bảo dưỡng đối với việc giảm khí thải độc hại và tiết kiệm năng lượng. Sử dụng các phương tiện giao thông công cộng được xem là giải pháp tối ưu để giảm tải ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn cũng chưa được quan tâm đúng mức. Hà Nội được xem là thành phố có tỷ lệ sử dụng phương tiện công cộng thấp nhất châu Á với 4 triệu phương tiện cá nhân - nguyên nhân chính gây tắc đường khiến không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng. Lượng khói bụi tại TP Hồ Chí Minh cũng khá lớn do thành phố phải quản lý gần 500 ngàn xe ôtô với 4,5 triệu xe gắn máy các loại, đó là chưa kể hàng ngày có thêm khoảng 60 ngàn phương tiện giao thông từ các tỉnh, thành phố khác lưu thông vào nội thành.
Theo một số chuyên gia môi trường, riêng trong lĩnh vực ô nhiễm giao thông cùng với việc quy hoạch đô thị tổng thể, chú trọng đến giao thông cần phải tăng cường các phương tiện công cộng như xe buýt, xe điện trên không, xe điện ngầm… và các hình thức giao thông không gây ô nhiễm.
Mặc dù tại khu vực ngoại thành, chất lượng không khí tốt hơn so với nội thành nhưng cũng phải đối diện với hiện tượng đốt rơm rạ của nông dân, đơn cử như tại Hà Nội, khói do người dân các huyện Thạch Thất, Hoài Đức, Vân Đình đốt rơm không chỉ cản trở tầm nhìn của phương tiện tham gia giao thông mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người. Khói bụi phát sinh có chứa các chất độc như CO, CO2, SO, SO2. mà “chỉ cần hít phải 0,1% CO trong không khí sẽ dẫn tới thương tổn do giảm oxy trong máu” - một chuyên gia nói.
Ở khu vực nông thôn, nhìn chung môi trường không khí còn khá tốt, “song cục bộ ở một số khu vực như làng nghề, các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, điểm khai thác khoáng sản… môi trường không khí đã bị ô nhiễm” - Thứ trưởng Bộ TN - MT Bùi Cách Tuyến nhấn mạnh.
Theo doanhnhancuoituan.com.vn