Việc thiết lập hệ thống nhận dạng và truy theo tầm xa (gọi tắt là Hệ thống LRIT) được Tổ chức Hàng hải quốc tế - IMO thông qua tại nghị quyết MSC.81 vào ngày 19/5/2006. Các yêu cầu về hệ thống này được quy định tại Chương V (An toàn hàng hải) của Công ước SOLAS.
Màn hình hiển thị qua hành trình của tàu của hệ thống LRIT
Hệ thống LRIT là hệ thống cung cấp dịch vụ nhận dạng và dõi theo hành trình tàu thuyền trên phạm vi toàn cầu, do vậy, hệ thống LRIT đáp ứng mục tiêu của cơ quan quản lý nhà nước trong việc tăng cường công tác kiểm soát an ninh đối với tàu thuyền hoạt động trên biển, đồng thời hỗ trợ đắc lực cho công tác tìm kiếm cứu nạn, bảo đảm an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường biển.
Với trách nhiệm của quốc gia thành viên, Việt Nam đã triển khai thiết lập Đài thông tin nhận dạng và truy theo tầm xa (Đài LRIT) và đưa vào hoạt động từ năm 2014; đồng thời đưa ra các quy định cụ thể đối với việc sử dụng thông tin LRIT được thể hiện tại “Quy chế quản lý, khai thác, sử dụng thông tin nhận dạng và truy theo tầm xa của tàu thuyền” (gọi tắt là Quy chế) ban hành theo Quyết định số 62/2014/QĐ-TTg ngày 06/11/2014.
Thông tin LRIT là thông tin về mã nhận dạng, vị trí, thời gian xác định vị trí của tàu thuyền theo giờ quốc tế - UTC được phát ra từ thiết bị LRIT. Theo nguyên tắc nêu tại Quy chế, thông tin LRIT chỉ được sử dụng vào mục đích an toàn hàng hải, an ninh hàng hải, bảo vệ môi trường và hoạt động tìm kiếm cứu nạn có liên quan đến hoạt động của tàu thuyền. Ngoài ra, việc sử dụng thông tin LRIT của Việt Nam phải tuân theo các quy định của Công ước SOLAS, quy định tại Quy chế và các quy định khác có liên quan của pháp luật.
Các tàu thuyền hoạt động trên biển thuộc đối tượng phải trang bị thiết bị LRIT có nghĩa vụ duy trì thiết bị LRIT hoạt động theo chế độ 24 giờ trong ngày, 7 ngày trong tuần. Việc truyền phát thông tin LRIT được thực hiện tự động từ tàu thuyền về Trung tâm dữ liệu với tần suất 6 tiếng 01 lần. Trường hợp tàu thuyền mang cờ quốc tịch Việt Nam đang sửa chữa hoặc tạm dừng hoạt động, chủ tàu phải có trách nhiệm thông báo bằng văn bản hoặc bằng thư điện tử cho Công ty TNHH MTV Thông tin Điện tử Hàng hải Việt Nam (Công ty VISHIPEL) để giảm tần suất phát thông tin.
Trong trường hợp chủ tàu thuyền Việt Nam có nhu cầu được cung cấp thông tin liên quan đến an toàn hàng hải, an ninh hàng hải và hoạt động tìm kiếm, cứu nạn đối với tàu thuyền do mình sở hữu hoặc quản lý, khai thác, chủ tàu thuyền phải gửi văn bản đề nghị đến Công ty VISHIPEL để được cung cấp thông tin LRIT về tàu thuyền.
Điều cần lưu ý là các thông tin LRIT phải được sử dụng đúng mục đích và bảo mật theo quy định. Nếu việc sử dụng thông tin LRIT gây hại đến quốc phòng, an ninh và các lợi ích khác của quốc gia, cá nhân hoặc tổ chức vi phạm sẽ chịu sự xử lý của pháp luật.
Nhằm hỗ trợ việc sử dụng thông tin LRIT hiệu quả và đúng theo quy định, Công ty VISHIPEL đã phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước triển khai nhiều khóa tập huấn khai thác, sử dụng thông tin LRIT cho các doanh nghiệp, chủ tàu hoạt động trong lĩnh vực khai thác vận tải biển để quản lý lịch trình hoạt động, bảo đảm an toàn cho phương tiện và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Để biết thêm thông tin chi tiết về hệ thống LRIT cũng như cách sử dụng thông tin nhận dạng và truy theo tầm xa của tàu thuyền, các tổ chức, cá nhân có thể truy cập website: www.vishipel.com.vn hoặc liên hệ về Công ty VISHIPEL theo các số điện thoại (0225) 3822332 của Phòng Điều hành Mạng Công ty VISHIPEL, (0225) 3660188 của Đài LRIT.
Phan Minh Hương