Tập trung nghiên cứu hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách hiện tại để vận dụng cụ thể vào từng dự án ODA

Theo báo cáo của Vụ Kế hoạch Đầu tư về tình hình thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ, tổng giá trị ký kết, giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi 6 tháng đầu năm 2016 là 899,46 triệu USD cho 05 dự án (DA) vốn vay ODA. Cơ cấu viện trợ gồm 4 dự án cho đường bộ với tổng giá trị 603,71 triệu USD và 1 dự án xây dựng Cảng là 295,75 triệu USD, không có dự án ODA viện trợ không hoàn lại ký trong 6 tháng đầu năm 2016.

Về tiến độ triển khai các DA, trong 36 DA đang giải ngân vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi, có 18 DA có tiến độ triển khai tốt, 7 DA giải ngân chậm và 10 DA ở mức độ trung bình và khá. Các nguyên nhân giải ngân chậm do một số DA đã hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng thủ tục giải ngân kết thúc DA vẫn chưa hoàn thành bị kéo dài, một số nhà thầu thiếu kinh nghiệm thủ tục thanh toán, một số DA chậm do phải xử lý phát sinh khối lượng hoặc điều chỉnh hiệp định vay…

Kết quả giải ngân 6 tháng đầu năm 2016, vốn ODA đạt 10.940,761 tỷ đồng/23.853,659 tỷ đồng, đạt 46% kế hoạch năm, vốn đối ứng đạt 1.663,120 tỷ đồng/4.417,718 tỷ đồng, đạt 38% kế hoạch năm 2016.

Tại cuộc họp, các cơ quan tham mưu thuộc Bộ GTVT, chủ đầu tư/Ban QLDA đã trao đổi thông tin; chia sẻ kinh nghiệm giữa các chủ đầu tư/Ban quản lý các dự án sử dụng ODA và vay ưu đãi; đánh giá việc áp dụng những quy định mới trong quá trình thực hiện, những vướng mắc chung liên quan đến cơ chế chính sách mới; tình hình quản lý, giải pháp xử lý vướng mắc, về vốn đối ứng đang thiếu, việc vay lại, khả năng tiếp cận vay lại, liên quan hình thức kết hợp ODA với công – tư, kéo dài Hiệp định, giải ngân, quy định của các nhà tài trợ…; đồng thời thống nhất về những diễn biến đang diễn ra, từ đó có giải pháp cụ thể áp dụng cho từng DA khác nhau và đưa ra kiến nghị chung đối với Chính phủ, Nhà nước về sử dụng vốn ODA trong giai đoạn tới.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông chủ trì cuộc họp

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông nhấn mạnh, đây là cuộc họp thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tưởng Phạm Bình Minh - Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi. Trong thời gian qua, Nhà nước ban hành những quy định mới trong việc triển khai các DA ODA như: Luật Đầu tư công, Nghị định số 16/2016/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và sử dụng ODA, việc triển khai các DA ODA có sự xáo trộn nhất định, cùng với đó giai đoạn chuyển đổi rất lớn liên quan đến ODA là tốt nghiệp IDA vào năm 2017 (nghĩa là không có viện trợ IDA của Ngân hàng Thế giới nữa), sự chuyển hướng của nhà tài trợ ADB sang hướng khác, OCR phải vay lại, quan trọng nữa là do quản lý nợ công, tất cả các chính sách của Nhà nước đối với ODA thay đổi, vấn đề này gây vướng mắc cho một số DA đang thực hiện.

Trong bối cảnh trên, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông đề nghị các chủ đầu tư/Ban QLDA tập trung nghiên cứu hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách hiện tại để vận dụng cụ thể vào từng DA; nhận thức xu hướng kiểm soát trần nợ công, ngay cả trong điều kiện vốn Ngân sách nhà nước bố trí vốn đối ứng còn hạn chế; đồng thời quán triệt với tinh thần chung là tiết kiệm, đúng việc, đánh giá ưu tiên và hiệu quả. Trong quá trình chuẩn bị DA, phải kiểm soát ngay từ đầu, chuẩn bị DA thật kỹ, các hạng mục phải thiết thực, giảm tối đa vốn vay, nêu cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA.

Về công tác xây dựng kế hoạch, phải chiếu quy định của nhà tài trợ, mẫu biểu lập kế hoạch phải tính đúng, tính đủ; khâu lập kế hoạch là hết sức quan trọng do đó phải làm rất sát, xuất phát từ tiến độ thực hiện cụ thể, có lường được những yếu tố bất trắc có thể phát sinh…

Ngoài ra, Thứ trưởng cũng có chỉ đạo cụ thể liên quan đến việc vay lại đối với các DA mới; tính toán so sánh giữa vay IDA với OCR, IBRD, ADF để có cơ sở xin cấp phát; phạm vi được cấp phát; điều kiện vay lại đối với DA hạ tầng giao thông; xem xem phương án tài chính cụ thể để miễn điều kiện vay lại; hình thức kết hợp giữa công - tư và ODA; các giải pháp trong chuẩn bị đầu tư; triển khai Nghị định 16/2016/NĐ-CP về quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA.

Đồng thời, Thứ trưởng giao Vụ Kế hoạch Đầu tư chủ trì triển khai Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh, trong đó đưa diễn đàn trao đổi thông tin, chia sẻ các thông tin về các dự án giao thông sử dụng vốn ODA để không lặp lại và tìm ra hướng xử lý; tổng hợp lại một số kiến nghị về vướng mắc chung phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện các DA ODA để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, các Bộ ngành liên quan xem xét quyết định…