Ngày 12/12, tại Sóc Trăng, Bộ GTVT đã tổ chức Hội nghị kết nối mạng giao thông các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và nghiên cứu, đầu tư xây dựng cảng Trần Đề với sự tham gia của các lãnh đạo, cơ quan chuyên môn 13 tỉnh ĐBSCL và TP.HCM.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể phát biểu tại hội nghị
Ưu tiên cho sự kết nối, lan toả
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, ĐBSCL là vùng có nhiều thuận lợi về thời tiết, địa hình nhưng phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) so với các vùng trong cả nước ngày càng tụt hậu, thu ngân sách và đời sống của người dân còn thấp. Một trong những nguyên nhân do kết nối hạ tầng giao thông của ĐBSCL yếu kém, tiềm năng phát triển cơ sở hạ tầng giao thông của khu vực chưa được khai thác đúng mức.
Để ĐBSCL không bị tụt hậu so với các vùng, cần tăng cường kết nối hệ thống GTVT các tỉnh trong vùng, liên vùng và quốc tế trên cơ sở phát huy lợi thế về đường thuỷ nội địa, đường biển sẵn có. Đây là giải pháp hữu hiệu nhằm khơi thông, phát triển hệ thống GTVT sẵn có trong điều kiện nguồn vốn đầu tư còn hạn hẹp hiện nay.
“Như cảng biển, cả 13 tỉnh ĐBSCL không có một cảng lớn, tất cả hàng hóa đều phải chuyển từ TP.HCM hoặc vùng Đông Nam Bộ về. Nếu có cảng biển tốt, sân bay tốt, ĐBSCL sẽ có cơ hội phát triển thành 1 điểm tập kết, xuất nhập hàng hoá cho khu vực, giảm thiểu chi phí vận tải, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông (TNGT)”, Bộ trưởng nhấn mạnh và lưu ý việc chọn lựa, đề xuất các danh mục dự án đầu tư cần ưu tiên các dự án có tính chất động lực, tác động lan toả, tính kết nối vùng cao và tháo gỡ điểm nghẽn của vùng.
Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo và các cơ quan chuyên môn Bộ GTVT,
các tỉnh ĐBSCL và TP.HCM
Đồng tình với nhìn nhận trên, Bí thư Tỉnh uỷ Sóc Trăng Phan Văn Sáu cho hay, việc Bộ GTVT xây dựng đề án kết nối giao thông đã cụ thể hoá được rất nhiều chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ. Đề án đã nêu rất rõ các bất cập, thực trạng của hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông để từ đó có giải pháp gỡ điểm nghẽn, tăng kết nối. "Khi giao thông chưa kết nối tốt, sẽ hạn chế nhiều mặt phát triển. Như từ TP. HCM về Sóc Trăng chỉ khoảng 250km, nhưng thường phải đi mất 3-4 tiếng đồng hồ, lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ TNGT. Nếu có thể mở rộng hệ thống giao thông sẵn có, tăng tính kết nối, phá bỏ những bất cập, điểm nghẽn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ cơ hội phát triển cho địa phương và vùng.
Ông Lê Đỗ Mười, Phó viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển GTVT cho biết, mạng lưới giao thông đường bộ vùng ĐBSCL gồm 6 tuyến trục dọc và 9 tuyến trục ngang. Thế nhưng, do điều kiện nguồn lực còn hạn hẹp nên các tuyến trục dọc, trục ngang và một số tuyến quốc lộ huyết mạch trong vùng chưa được đầu tư hoàn chỉnh theo quy hoạch. ĐBSCL có tổng chiều dài đường thuỷ lên tới 14.826,4km, toàn vùng có tới 57 cảng thuỷ nội địa và 3.988 bến thuỷ nội địa. Tuy nhiên, trên 85% các cảng đều phân tán, manh mún, phần lớn chỉ có công suất xếp dỡ nhỏ hơn 10.000 tấn năm, chưa có bến gom hàng cho các cảng thuỷ nội địa lớn trong vùng.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang cho ý kiến về dự án cảng Trần Đề
ĐBSCL hiện có 7 cảng biển và 31 bến cảng nhưng chỉ đảm nhận được 20-25% tổng lượng hàng có nhu cầu vận tải bằng đường biển của cả vùng, chưa có cảng tiếp nhận được tàu có tải trọng trên 20.000 DWT. Cảng lớn nhất trong vùng là Cái Cui có năng lực tiếp nhận tàu trên 20.000 DWT, nhưng bị hạn chế của luồng sông Hậu nên cũng chưa khai thác hết công suất. Tới thời điểm này, vùng ĐBSCL có 4 cảng hàng không nhưng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ hiệu quả khai thác mới đạt 28% công suất thiết kế, Cảng hàng không Rạch Giá, Cà Mau có quy mô nhỏ, sử dụng bay quân sự, khả năng khai thác hạn chế…
“Cần tăng cường đầu tư phát triển các loại hình vận tải, đặc biệt là đường thuỷ nội địa, đường biển, tận dụng thế mạnh của vùng ĐBSCL”, ông Mười nhấn mạnh.
Xã hội hoá đầu tư, xây dựng cảng biển Trần Đề
Tại hội nghị, các đại biểu đã cơ bản thống nhất việc kêu gọi đầu tư một cảng có tính chất cửa ngõ vùng ĐBSCL phục vụ hàng hoá xuất nhập khẩu trực tiếp, góp phần phát triển KT - XH khu vực. Trong đó, việc lập điều chỉnh quy hoạch cảng biển Sóc Trăng là cảng biển loại IA, cảng biển cửa ngõ cho khu vực ĐBSCL với bến cảng chính là cảng Trần Đề, đáp ứng cho tàu trên 100.000 DWT phục vụ làm hàng xuất nhập khẩu cho vùng là hợp lý và cần thiết.
Ông Trần Văn Truyện, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng phát biểu tại hội nghị
Theo ông Lê Đỗ Mười, hiện 90% hàng hoá xuất nhập khẩu vào vùng ĐBSCL được vận chuyển bằng đường biển, nhưng 80% lượng hàng hoá lưu thông qua cụm cảng vùng Đông Nam Bộ. Do đó, đề xuất đầu tư xây dựng cảng biển Trần Đề đáp ứng tàu hàng rời đến 200.000 tấn, tàu hàng tổng hợp, container đến 100.000 tấn và trên 100.000 tấn, phục vụ làm hàng xuất nhập khẩu trực tiếp cho vùng ĐBSCL.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang cho biết, việc xây dựng cảng Trần Đề có thể đón tàu tải trọng lớn là rất cần thiết, phục vụ cho cả vùng, đưa hàng hoá đi cả Campuchia. Hiện dọc sông Hậu đang có nhiều nhà máy nhiệt điện, phải có cảng trung chuyển đưa than về phục vụ nhiệt điện. Tuy nhiên, để cảng Trần Đề phát triển cần tính đến việc mở rộng các tuyến đường kết nối vào cảng nhằm đảm bảo hiệu quả khai thác.
Ông Trần Văn Truyện, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng đề xuất Bộ GTVT trình Thủ tướng đưa cảng Trần Đề phê duyệt vào quy hoạch. Đây là dự án xã hội hoá, đi vào phát triển sớm sẽ tạo cú hích cho GTVT vùng, tạo tiền đề phát triển KT-XH.
Bí thư Tỉnh uỷ Sóc Trăng Phan Văn Sáu cho biết thêm, dự án cảng Trần Đề được nhiều nhà đầu tư quan tâm, như đã từng có nhà đầu tư Pháp, Hà Lan xin làm. "Đầu tư xây dựng cảng Trần Đề là rất cần thiết không chỉ với địa phương mà với cả vùng ĐBSCL và các vùng lân cận. Do đó, đối với các tỉnh, vì lợi ích của vùng, cần phân tích hết sức khoa học để ủng hộ dự án cảng này, đề xuất Bộ GTVT sớm trình Chính phủ để có phê duyệt, từ đó có lộ trình đầu tư sớm.
Ghi nhận các ý kiến góp ý của địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhìn nhận, từ Sóc Trăng đến Cần Thơ khá gần. Ngoài ra, tỉnh cũng đã có hệ thống đường bộ kết nối với các tỉnh trong vùng, sắp có quy hoạch đường cao tốc nối TP.HCM - Cần Thơ - cảng Trần Đề. Bộ GTVT đã nghiên cứu, giao tư vấn nghiên cứu dự án cảng Trần Đề để sắp tới sẽ báo cáo Chính phủ. “Tiềm năng còn lớn, quan trọng là chúng ta tìm được nhà đầu tư. Các tỉnh có cảng nếu lựa chọn được nhà đầu tư, Bộ sẵn sàng ủng hộ”, Bộ trưởng nói.