Để phát triển du lịch một cách bền vững, đảm bảo hài hoà giữa khai thác và bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long, thời gian qua, bên cạnh việc đầu tư, hoàn thiện cảng bến và hạ tầng du lịch, công tác quản lý, nâng cao chất lượng đội tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long đã được tỉnh Quảng Ninh đặc biệt quan tâm.
Thực tế còn bất cập
Hiện nay trên Vịnh Hạ Long có khoảng hơn 500 tàu du lịch được cấp phép hoạt động, trong đó có khoảng 200 tàu lưu trú nghỉ đêm. Hoạt động của đội tàu du lịch trong thời gian qua đã đóng góp quan trọng cho sự phát triển du lịch trên Vịnh Hạ Long nói riêng, du lịch Quảng Ninh nói chung. Chỉ tính 7 tháng từ đầu năm đến nay, trong tổng số hơn 6,6 triệu khách du lịch đến Quảng Ninh thì có đến hơn 2,4 triệu lượt khách tham quan Vịnh Hạ Long với gần 110.000 lượt chuyến tàu xuất bến.
Tàu lưu trú trên Vịnh Hạ Long
Nhìn chung, trong những năm gần đây, các doanh nghiệp tàu du lịch đã quan tâm đầu tư, đổi mới thiết kế hình thức tàu. Một số đơn vị đã từng bước đầu tư tàu vỏ thép được trang bị các thiết bị an toàn, hiện đại để phục vụ du khách theo chủ trương của tỉnh. Tiêu biểu có thể kể đến là Công ty CP Du thuyền 5 sao Tuần Châu đã đầu tư 80 tỷ đồng cho tàu vỏ thép Paradise Elegance (QN-8866), hoạt động kinh doanh phục vụ khách du lịch tham quan lưu trú trên Vịnh Hạ Long. Tàu có 31 phòng nghỉ đạt tiêu chuẩn 5 sao, trang bị đầy đủ các thiết bị đảm bảo an toàn, xử lý nước thải theo quy định của tỉnh. Ngoài ra còn nhiều tàu như Paradise Luxury, Emeraude Classic Cruise, Bhaya Classic Cruises, Âu Cơ... được đầu tư như những khách sạn nổi trên Vịnh Hạ Long, đồng thời các dịch vụ trên tàu phục vụ du khách được đầu tư một cách bài bản, chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, số lượng tàu sắt chưa nhiều, các đội tàu du lịch tăng nhanh, chưa có quy hoạch, kế hoạch cụ thể. Do vậy, số lượng tàu hiện nay quá lớn, phương thức điều hành vận tải chưa hợp lý dẫn đến hiệu suất khai thác thấp. Thêm nữa, hoạt động tàu gia tăng gây ô nhiễm môi trường Vịnh, nguy cơ mất an toàn giao thông đường thuỷ rất cao, trong công tác quản lý, điều hành hoạt động của đội tàu còn nhiều khó khăn, đã xảy ra cạnh tranh, kinh doanh không lành mạnh trong đội tàu du lịch.
Mặt khác, đa phần tàu đang hoạt động là tàu vỏ gỗ (chiếm 81%), thiết kế tàu theo kinh nghiệm dân gian chưa đẹp, chưa tiện lợi, chưa đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ. Trong khi đó, hoạt động vận chuyển đưa đón khách tham quan Vịnh là loại hình dịch vụ có tính đặc thù, tính rủi ro rất cao trong điều kiện thời tiết ngày càng có những diễn biến bất thường, cực đoan, dẫn đến nguy cơ xảy ra cháy, chìm tàu... Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước đã bộc lộ những hạn chế, yếu kém không theo kịp với yêu cầu thực tiễn như: Công tác kiểm soát toàn diện việc hoạt động của đội tàu, trong quản lý chất lượng đóng tàu, tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ, năng lực của thuyền trưởng, thuyền viên; quản lý, điều hành du khách lên xuống tàu, việc kiểm soát cung cấp các dịch vụ, công tác an toàn...
Phát triển các đội tàu du lịch hiện đại, an toàn
Nhằm đem đến cho du khách tham quan Vịnh Hạ Long sự an toàn cao nhất với chất lượng dịch vụ tốt nhất, cũng như góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Kế hoạch “Nâng cao chất lượng và quản lý đội tàu hoạt động trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long đến năm 2020. Theo đó, mục tiêu của kế hoạch là tập trung nâng cao chất lượng đội tàu hoạt động du lịch trên Vịnh về hình thức thiết kế, chất lượng dịch vụ, điều kiện kỹ thuật, tiêu chuẩn an toàn, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ...
Tàu du lịch neo đậu tại Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu
Nằm trong kế hoạch này, ngày 10/8 vừa qua, Sở Giao thông vận tải đã tổ chức công bố, giới thiệu 3 thiết kế mẫu tàu du lịch vận chuyển khách tham quan Vịnh Hạ Long có số phiếu bình chọn cao nhất. Các mẫu thiết kế này được Hội đồng thẩm định lựa chọn từ cuộc thi tham gia thiết kế thi tuyển mẫu thiết kế tàu tham quan Vịnh Hạ Long do Sở Giao thông vận tải phát động từ tháng 7/2016. Các tiêu chí thiết kế tàu được đưa ra cụ thể như: Kiểu dáng phải hài hoà với cảnh quan, môi trường Vịnh Hạ Long; điều kiện an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường cao, công nghệ tiên tiến; thông số kỹ thuật phải phù hợp với đặc thù cảng, bến, luồng tuyến trên Vịnh.
Từ 3 mẫu thiết kế trên, UBND tỉnh sẽ mua mẫu và cung cấp miễn phí cho các chủ tàu. Khi triển khai đóng mới, các chủ tàu sẽ liên hệ với các đơn vị tư vấn để thiết kế kỹ thuật thi công theo nhu cầu kinh doanh và năng lực tài chính của từng đơn vị. Với cách làm này, thời gian tới đây, tàu du lịch mới trên Vịnh Hạ Long sẽ đáp ứng được mục tiêu từng bước hoàn thiện đội tàu du lịch hiện đại, chất lượng, an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường cao, phù hợp với phương thức vận tải tiên tiến theo đúng định hướng phát triển du lịch của tỉnh trên Vịnh Hạ Long.
Cùng với việc nâng cao chất lượng đội tàu du lịch, ngày 3/8, TP Hạ Long có văn bản số 5985/UBND-2017 đề nghị các chủ tàu du lịch, sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường quản lý, giám sát thuyền viên, nâng cao kỹ năng ứng xử với khách du lịch, chất lượng dịch vụ, đảm bảo an toàn cho tàu du lịch và khách du lịch tham quan Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long.
Cụ thể, đối với các chủ tàu du lịch, tổ chức thực hiện nghiêm túc nội dung chi tiết Bộ Quy tắc ứng xử văn minh du lịch của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Bộ Quy tắc ứng xử “Nụ cười Hạ Long”. Các chủ tàu du lịch tăng cường tổ chức tuyên truyền, phổ biến và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ quản lý tàu du lịch, thuyền viên, nhân viên làm việc trên tàu du lịch về các quy định pháp luật giao thông đường thuỷ nội địa, quy định về quy tắc ứng xử, văn hoá, văn minh trong kinh doanh dịch vụ du lịch. Đồng thời, triển khai các biện pháp để tăng cường quản lý thuyền viên, nhân viên làm việc trên tàu du lịch. TP Hạ Long đề nghị các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị chức năng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động vận chuyển khách tham quan trên Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long...
Có thể nói, với các mục tiêu và những giải pháp cụ thể đã và đang thực hiện, trong thời gian tới, việc nâng cao chất lượng đội tàu hoạt động du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long sẽ có nhiều đổi mới. Qua ,góp phần nâng cao chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động tàu du lịch tham quan trên Vịnh, cũng như tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có tàu hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực du lịch trên Vịnh phát triển bền vững.