Quảng Ninh hiện đang có hạ tầng giao thông tương đối đồng bộ, kết nối thuận tiện các địa phương, khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại. Sự phát triển mạnh mẽ của hạ tầng giao thông cũng là điều kiện để hoạt động vận tải hành khách đường bộ tại tỉnh gia tăng nhiều loại hình, phương tiện. Cùng với những thuận lợi, sự đa dạng này cũng tiềm ẩn nhiều phức tạp, khó khăn.
Xe khách dừng đỗ, đón trả khách ngay đường dẫn lên cầu Bãi Cháy.
Theo thống kê từ Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT), số lượng xe khách truyền thống trên địa bàn tỉnh thời gian qua đang giảm đáng kể, từ hơn 700 đầu xe năm 2017, đến nay toàn tỉnh chỉ còn 600 xe hoạt động tại 135 tuyến. Trong khi đó, số lượng xe hợp đồng lại tăng mạnh, toàn tỉnh hiện đang có gần 1.200 xe hợp đồng đăng ký hoạt động với Sở GTVT, tăng hơn 400 đầu xe so với năm 2017.
Nguyên nhân của sự chuyển đổi, gia tăng lớn của loại hình xe hợp đồng là do hạ tầng giao thông Quảng Ninh đang khá tiện lợi, các tuyến đường cao tốc hình thành và đưa vào khai thác, nhu cầu di chuyển nhanh, tiết kiệm thời gian của hành khách tăng cao. Điều này, đã khiến loại xe hợp đồng, đặc biệt xe từ 7-9 chỗ phát triển nhanh. Sự gia tăng “nóng” của xe hợp đồng đã khiến những doanh nghiệp vận tải khách thông thường bị mất khách, thu hẹp thị phần, dẫn đến những cạnh tranh không lành mạnh.
Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp vận tải hành khách không còn mặn mà, một số chuyển đổi hình thức dưới dạng cho thuê thương hiệu, hoạt động theo kiểu hợp tác xã. Theo đó, các hộ cá thể sẽ tự góp xe, đóng tiền để hoạt động dưới thương hiệu đó mà không bị ràng buộc nhiều. Với hình thức kinh doanh "xôi đỗ", đặt lợi nhuận lên hàng đầu, nhiều lái xe không chấp hành Luật Giao thông đường bộ, tự ý dừng đỗ, đón trả khách tại bất cứ vị trí nào, gây náo loạn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ATGT, ảnh hưởng đến các phương tiện giao thông khác cùng di chuyển trên tuyến. Chưa kể, các thiết bị, quy định an toàn bắt buộc như niêm yết giá, lịch trình, dây an toàn, thiết bị cứu hộ, PCCC... gần như không được quan tâm.
Cũng chính từ thực trạng này, vừa qua Cục Đăng kiểm Việt Nam đã có công văn số 407/ĐKVN-VAR gửi đến các địa phương, yêu cầu tăng cường các giải pháp đảm bảo TT-ATGT các tháng đầu năm 2019. Tại Quảng Ninh, Thanh tra giao thông (Sở GTVT) đã phối hợp cùng Công ty CP Đăng kiểm xe cơ giới đường bộ Quảng Ninh tổ chức ra quân, thực hiện kiểm tra đột xuất tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, các yếu tố an toàn theo quy định đối với phương tiện tham gia vận tải hành khách đường bộ.
Qua đó, từ ngày 19/2, đồng loạt 4 đội thanh tra giao thông tỉnh đã tổ chức lập chốt tại các bến xe, các tuyến đường xung yếu để kiểm tra các điều kiện an toàn quy định đối với phương tiện hoạt động vận tải hành khách. Trong quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng đã lồng ghép công tác tuyên truyền, phổ biến những quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vận tải hành khách và hàng hóa đối với xe khách, nhắc nhở, chấn chỉnh, yêu cầu tháo dỡ đối với các xe vi phạm thiết kế kết cấu, lắp đặt thêm các thiết bị điện tử không theo quy định gây quá tải cho hệ thống điện của xe. Chỉ sau 10 ngày ra quân, các đội đã xử lý gần 100 trường hợp vi phạm các lỗi: Thiếu niêm yết giá, lịch trình; thiết bị cứu hộ, PCCC hết hạn sử dụng hoặc không đúng chủng loại quy định...
Mặc dù vậy, có thể thấy hoạt động kiểm tra như trên chỉ diễn ra theo chiến dịch, thời điểm, vì thế chưa thực sự giải quyết dứt điểm những tồn tại đang diễn ra trong hoạt động xe khách hiện nay.
Thiết nghĩ, thời gian tới, các lực lượng chức năng phải thường xuyên tiến hành kiểm tra, phân loại và xử lý triệt để những phương tiện vi phạm; Sở GTVT sớm hình thành trung tâm điều khiển vận tải, trang bị thêm camera tự động tại các nút giao thông “nóng” để tổ chức kiểm soát bằng cách ghi hình và phạt nguội, tạo tính răn đe cao.
Cùng với đó, doanh nghiệp kinh doanh vận tải cũng cần nghiêm túc thực hiện các quy định bắt buộc trong hoạt động kinh doanh, duy trì và báo cáo thường xuyên tình hình hoạt động các phương tiện thông qua Ban ATGT, doanh nghiệp. Đồng thời, phải xây dựng thương hiệu để tạo dựng môi trường kinh doanh lành mạnh giữa các hãng xe, xây dựng được hình ảnh an toàn, văn minh, lịch sự để dần loại bỏ các thương hiệu mất uy tín.