Đạo đức và tay nghề tài xế: Các biểu hiện của đạo đức và tay nghề tài xế yếu kém là vi phạm quy định về tốc độ; phóng nhanh vượt ẩu, chủ quan coi thường tính mạng hành khách trên xe và người đi đường.
Những vi phạm này rất dễ xảy ra TNGT, nhất là với xe khách đường dài, do lái xe mệt mỏi hoặc chưa quen đường (nhất là số lái xe được bổ sung tăng cường vào các dịp cao điểm lễ, Tết) và thiệt hại cũng nghiêm trọng hơn do chủ phương tiện và nạn nhân thường là ở các địa phương xa nên việc cấp cứu, khắc phục cũng rất khó khăn và tốn kém.
2. Bất cập của kết cấu hạ tầng giao thông: Ví dụ, tuy là con đường huyết mạch của quốc gia, song QL1A có nhiều chỗ quá hẹp, không bảo đảm cho 2 làn xe lưu thông ngược chiều với tốc độ mỗi chiều đến 80km/h. Đặc biệt có nhiều đoạn đường cong đột ngột hoặc đèo dốc chỉ cho phép tốc độ an toàn không vượt quá 35 - 40km/h, buộc lái xe phải chuyển từ tốc độ 80km/h xuống 40km/h trong một khoảng thời gian ngắn là rất nguy hiểm và hậu quả dễ gây nên TNGT nghiêm trọng.
Ngoài ra, do hệ thống biển báo không đầy đủ và thiếu hợp lý như trường hợp khi xe đang lưu hành trên đoạn đường có tốc độ cho phép là 80km/h, gặp biển báo hạn chế tốc độ 40km/h và bắt buộc có hiệu lực ngay là việc làm không thể đối với các lái xe. Tường hộ lan thiếu hoặc có nhưng không đảm bảo, nhất là ở các đoạn đường cong có mái ta luy âm là những hiểm họa thường trực với lái xe đường dài.
3. Công tác quản lý Nhà nước còn chưa chặt chẽ: Cụ thể, các quy định về điều kiện vận tải xe khách đường dài chưa bảo đảm. Xe khách đường dài cự ly 1.000km trở lên đòi hỏi rất cao về độ an toàn và hiệu lực của các trang thiết bị như hệ thống lái, hệ thống phanh hãm và các thiết bị phụ trợ khác. Muốn vậy, tuổi đời hoạt động của xe cần được quy định không quá 10 năm; đối với các xe đã trên 7 năm chỉ nên cho phép hoạt động ở cự ly không quá 500km là hợp lý.
Xe đường dài chạy qua đêm nhưng không có đủ lái xe đạt chuẩn để thay phiên là rất nguy hiểm (thường chỉ có 1 lái chính, còn 1 lái phụ chỉ đúng nghĩa là phụ, còn non về tay nghề, kinh nghiệm và có khi còn không bảo đảm về sức khoẻ). Nhiều trường hợp vì là xe cũ, nên chủ xe cũng chỉ thuê lái xe còn non kinh nghiệm nên khả năng mất an toàn với các xe này càng cao.
Xe khách đường dài chạy qua đêm không được kiểm soát về cac điều kiện an toàn, Tình trạng xe bị lật xuống 2 bên đường trong khoảng thời gian từ 4h30' đến 6h30' sáng trong thời gian qua là biểu hiện của việc do lái xe chạy qua đêm không có người thay thế nên ngủ gật gây tai nạn.
Hơn nữa, việc xử lý vi phạm về tốc độ chưa thật kiên quyết và thiếu thường xuyên; chúng ta chỉ tiến hành từng đợt, lực lượng lại mỏng nên không kiểm soát đầy đủ và xử lý kịp thời các vi phạm trong lúc nguy cơ xảy ra vi phạm là 24/24h trong ngày.
Nguyễn Văn Bạt
(Ban ATGT Thừa Thiên - Huế