Mặc dù một số quốc gia Đông Nam Á đã thực hiện nhiều biện pháp để giảm thiểu tắc nghẽn như Việt Nam cấm xe máy vào năm 2030 hay Singapore triển khai thu phí cầu đường và giấy chứng nhận quyền sở để giảm số lượng người mua xe hơi nhưng tình hình giao thông trong khu vực vẫn còn nhiều bất cập.
Trên thế giới nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng, nhiều hệ thống đường đô thị luôn ở trong tình trạng tắc nghẽn. Điều này gây bực bội và ảnh hưởng rất lớn tới công việc của những người tham gia giao thông. Tắc nghẽn nhiều và kéo dài cũng gây ô nhiễm không khí, tác động xấu tới sức khỏe cộng đồng. Từ đó ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng cuộc sống của cư dân và sự phát triển bền vững của thành phố.
Tại nhiều thành phố, quy hoạch các con đường mới không phải là cách giải quyết hiệu quả, một phần không có không gian quy hoạch, mặt khác ảnh hưởng tới các hoạt động kinh tế của thành phố hay do sự hạn chế của ngân sách. Đối mặt với những trường hợp này, các nhà chức trách thành phố bắt đầu nghĩ đến việc áp dụng công nghệ thông minh để giúp hành trình của người tham gia giao thông trở nên nhanh và an toàn hơn.
Công nghệ có thể giải quyết vấn đề này như thế nào?
Các công ty công nghệ và các nhà phát triển đã không ngừng tìm kiếm và đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm giúp chính phủ và chủ các phương tiện giao thông. Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán đám mây đã và đang tạo nên làn sóng mới trong khu vực. Kết quả là ngày càng có nhiều công ty ứng dụng các công nghệ này để tìm kiếm những giải pháp giúp giải quyết các vấn đề về giao thông.
Tháng 1 vừa qua, Malaysia đã trở thành quốc gia đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á triển khai giải pháp City Brain của Alibaba - một hệ thống quản lý giao thông sử dụng dữ liệu lớn, AI và điện toán đám mây để giúp các thành phố quản lý nhu cầu giao thông đô thị của mình.
Hệ thống này được triển khai lần đầu tiên tại Hàng Châu, Trung Quốc, nơi đặt trụ sở của Alibaba. Thành phố này có dân số 7 triệu người và là một trong số những thành phố đông đúc nhất của đất nước tỷ dân.
City Brain sử dụng AI để thu thập thông tin ở khắp Hàng Châu, ví dụ như video từ camera giao lộ và dữ liệu GPS về vị trí của ô tô và xe bus hoạt động trong thành phố. Nền tảng trên phân tích thông tin theo thời gian thực và phối hợp với hơn 1.000 tín hiệu đường bộ quanh thành phố với mục đích ngăn chặn hoặc giảm bớt tình trạng tắc nghẽn giao thông.
Với việc sử dụng điện toán đám mây, AI và khả năng xử lý dữ liệu, luồng phương tiện và tín hiệu đèn giao thông có thể được tối ưu hóa bằng cách tính toán thời gian phương tiện di chuyển đến các giao lộ. Nó cũng có thể tạo ra các bản tóm tắt dữ liệu có cấu trúc cụ thể, như thống kê lưu lượng và tốc độ trên các làn đường nhất định để tạo điều kiện tốt nhất cho triển khai các nhiệm vụ quan trọng khác, bao gồm phát hiện sự cố và tai nạn.
Sau hơn 2 năm thử nghiệm (từ cuối năm 2016), hệ thống dường như đã bắt đầu hoạt động hiệu quả. Theo số liệu thống kê của Alibaba, City Brain đã giúp giảm 15% tắc nghẽn giao thông ở Hàng Châu.
Ngoài ra, các chương trình như City Brain có thể kết nối với nhiều hệ thống quản lý đô thị khác như gọi xe cứu thương, điều khiển giao thông, điều khiển đèn tín hiệu...
Bằng cách tích hợp và phân tích dữ liệu thời gian thực được tạo ra từ các hệ thống này, các luồng giao thông đô thị có thể được tối ưu hóa cho các hoạt động khẩn cấp. Ví dụ việc xác định tuyến đường nhanh nhất sẽ giúp xe cứu thương có thể đến một địa điểm nhất định trong thời gian sớm nhất có thể.
Ngoài việc quản lý lưu lượng, điện toán đám mây với sự hỗ trợ của AI cũng đang hiện thực hóa tầm nhìn về những chiếc xe tự lái trong khu vực. Theo Chủ tịch của Alibaba Cloud, Simon Hu, Kuala Lumpur đang đạt được tiến bộ vượt bậc trong việc quản lý giao thông. Các nhà hoạch định cho biết có những kế hoạch cho dự án sẽ được thực hiện ở các khu vực khác của Malaysia.
Viện Nghiên cứu Toàn cầu McKinsey khẳng định trong một báo cáo có tiêu đề “Thành phố thông minh: Các giải pháp số cho một tương lai đáng sống hơn”, các công cụ như City Brain có thể hỗ trợ giảm 8% - 10% tỷ lệ tử vong, tăng thời gian phản ứng với trường hợp khẩn cấp lên từ 20% - 35%, giảm thời gian đi lại trung bình từ 15% - 20%.
Báo cáo này được công bố hồi tháng 6/2018, dựa trên một nghiên cứu đánh giá hàng chục ứng dụng thành phố thông minh hiện tại có thể thực thi ở 3 thành phố mẫu với các hệ thống hạ tầng khác nhau và các điểm khởi đầu cơ bản. Theo đó, các công cụ như vậy có thể cắt giảm phát xạ thải khí nhà kính (GHG) tới 10 - 15%.
Mở rộng triển khai tại các quốc gia khác
Việc triển khai giải pháp City Brain của Malaysia thực sự là một cột mốc quan trọng, nó mang lại hy vọng cho nhiều quốc gia Đông Nam Á khác mà cũng đang gặp phải những bất cập tương tự về điều kiện giao thông như Indonesia và Philippines.
Jakarta được xếp hạng là thành phố tắc nghẽn thứ ba trên thế giới sau Mexico và Bangkok năm ngoái, và thủ đô của Indonesia có hơn 13 triệu xe máy và 4,4 triệu ô tô tham gia giao thông trên đường. Ước tính có hơn 2,1 triệu chuyến đi từ ngoại ô Jakarta vào thành phố hàng ngày.
Trong khi đó, tại thành phố Manila của Philippines, nơi có gần 13 triệu người sinh sống, theo Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), giao thông đã tiêu tốn gần 70 triệu USD trong hoạt động kinh tế năm 2017 của thành phố này. Mới đây, chính phủ Philippines hiện đã bắt tay vào một chương trình trị giá 180 tỷ USD để hiện đại hóa cơ sở hạ tầng giao thông cũ và lạc hậu của mình.
Hai thành phố trên, được ghi nhận có lưu lượng giao thông lớn nhất trong khu vực, nên xem xét việc sử dụng các công nghệ mới như điện toán đám mây và AI để giảm bớt tắc nghẽn giao thông. Nếu những quốc gia khác trong khu vực triển khai áp dụng các hệ thống này, triển vọng về một Đông Nam Á trở thành khu vực dẫn đầu về thành phố thông minh sẽ rất sáng sủa và đầy hứa hẹn.