Quản lý bãi chứa container tại bến cảng container

Ảnh minh họa

PGS. TS. Nguyễn Thị Phương cho biết, trước đòi hỏi của quản lý dịch vụ logistics, container cần được phục vụ nhanh chóng với sự hao phí nguồn lực ngày càng tiết kiệm ở tất cả các công đoạn của qui trình phục vụ, bao gồm mắt xích tại các bến cảng container. Đối với bến container, ngày nay khoa học công nghệ phát triển, các thiết bị xếp dỡ tại cầu tàu đã được thay thế bởi các loại hiện đại, đáp ứng phục vụ luồng tàu và container qua các cảng ngày càng lớn. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến bất cập, sự tắc nghẽn phát sinh trong quá trình khai thác đã chuyển dịch từ phía cầu tàu sang phía bãi chứa container, làm ảnh hưởng đến thời gian quay vòng của tàu, đến thời gian lưu thông của dòng hàng hóa. 

Bên cạnh đó, bản thân cảng cũng phát sinh các lãng phí làm giảm hiệu quả khai thác. Do đó, bài toán đặt ra cho các bến cảng container cần tìm cách giải quyết bất cập này. Bài báo nghiên cứu việc quản lý bãi container bao gồm các vấn đề liên quan đến quản lý trang thiết bị xếp dỡ, các phương tiện vận chuyển tại bãi và quản lý dung lượng bãi chứa container. Qua bài báo cho thấy cơ sở khoa học để quản lý và khai thác bãi container một cách hiệu quả.

Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Phương, không thể phủ nhận vai trò to lớn của cảng đối với vận tải đường biển và với chuỗi dịch vụ logistics của hàng hóa xuất, nhập khẩu nói chung. Sự thông suốt của dòng dịch chuyển và giá cả của hàng hóa xuất, nhập khẩu phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó bao gồm yếu tố từ mắt xích tại cảng container, điều đó đòi hỏi công tác quản lý khai thác các nguồn lực phục vụ container tại các bến cảng container ngày càng hiệu quả hơn.

Từ những năm 1990 đến nay, vận tải hàng hóa container trên thế giới đã phát triển liên tục và nhanh chóng, lượng hàng container qua các cảng không chỉ bao gồm các container hàng nhập, hàng xuất mà bao gồm lượng container rất lớn chuyển tải qua cảng cảng trung chuyển trên thế giới, đặc biệt là tại khu vực châu Á. Sự phát triển đó là thành quả của những thay đổi hệ thống thiết bị xếp dỡ hiện đại, công suất lớn trang bị tại cầu bến container. Song song với kết quả tích cực này, các bến cảng container, đặc biệt tại các cảng trung chuyển, đang gặp nhiều khó khăn về sự ùn tắc trong quá trình khai thác tại bãi chứa container, bởi lượng container cần được phục vụ tại bãi chứa trong cùng khoảng thời gian rất lớn.

QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN VẬN CHUYỂN TẠI BÃI CONTAINER

Các phương tiện sử dụng vận chuyển container tại bãi thông thường là các xe đầu kéo và xe rơ-moóc. Các phương tiện vận chuyển có chức năng vận chuyển container từ cầu tàu vào bãi (container nhập), vận chuyển container từ bãi ra cầu tàu (container xuất) để phục vụ các thiết bị xếp dỡ thực hiện nhiệm vụ chất xếp container vào các khối theo kế hoạch lưu trữ container. Quản lý phương tiện vận chuyển tại bãi gồm hai nội dung chính: điều phối các phương tiện vận chuyển tại bãi và xác định qui mô đoàn phương tiện vận chuyển.

Trong kế hoạch khai thác, sự điều phối phương tiện vận chuyển cần xác định cụ thể phương tiện vận chuyển nào sẽ phục vụ container nào, từ đó xác định cụ thể luồng dịch chuyển của mỗi container đến vị trí cụ thể của nó tại bãi với mục tiêu tối thiểu thời gian dịch chuyển của tổng thể các container từ tuyến cầu tàu tới bãi chứa. Mục tiêu đặt ra của sự điều phối vận tải giữa các xe đầu kéo bao gồm: giảm UTGT tại các làn đường dịch chuyển, đảm bảo sự lưu thông nhịp nhàng của các phương tiện trong bãi. Với mục tiêu đó, cần xác định cụ thể các thời điểm bắt đầu và thứ tự của từng phương tiện trong qui trình phục vụ container. Trong việc điều phối các phương tiện vận tải tại bãi, cần chú ý đến sự phối kết hợp của các yếu tố sau: Sự phối kết hợp với kế hoạch tác nghiệp các cần cẩu giàn tại bãi; Sự phối kết hợp với vị trí lưu bãi của conntainer; Sự phối kết hợp với kế hoạch tác nghiệp của cần cẩu giàn tại bãi và cẩu bờ; Sự phối kết hợp với vị trí lưu bãi và kế hoạch tác nghiệp của cẩu bờ.

Bên cạnh các xe đầu kéo truyền thống vận chuyển container giữa bãi chứa ra tàu và ngược lại, ngày nay, hệ thống thiết bị tự động càng có vai trò quan trọng và trở nên phổ biến tại các cảng contiainer, bao gồm: AGV (Automated Guided Vehicles): Là thiết bị điều khiển tự động, hệ thống thiết bị này cho phép vận chuyển container từ bãi ra tàu và ngược lại để phục vụ container xuất và nhập cảng một cách nhanh chóng, sử dụng hệ thống thiết bị này cho phép khắc phục tình trạng UTGT xuất hiện bởi phương thức vận tải truyền thống trước đây. Hệ thống thiết bị điều khiển tự động đã giúp nâng cao năng suất xếp dỡ của cẩu bờ, góp phần đáng kể giảm thời gian giải phóng tàu.

Tuy nhiên, hệ thống thiết bị này đỏi hỏi công tác quy hoạch vị trí bãi chứa container hết sức khoa học. ALV (Automated Lifting Vehicles): Là thiết bị nâng tự động, hệ thống cho phép tự động nhấc các container tại bãi khi có các thông tin về vị trí container cần nâng trong sơ đồ mạng. IAV (Intelligent Autonomous Vehicles): Đây là loại thiết bị siêu công nghệ, được cải tiến từ thiết bị điều khiển tự động với mục tiêu nhằm tối thiểu hóa khoảng cách vận chuyển từ vị trí cẩu bờ đến vị trí của cần cẩu giàn tại bãi.

Xác định qui mô đoàn phương tiện vận chuyển Đây là bài toán cần xác định khi thực hiện quản lý phương tiện tại bãi chứa container. Để giải bài toán này phải xây dựng mô hình toán tối ưu thời gian vận chuyển và tối đa năng suất vận chuyển container của thiết bị với các giàng buộc đáp ứng yêu cầu phục vụ nhịp nhàng nhu cầu vận chuyển container từ cầu tàu vào bãi.

QUẢN LÝ KHÔNG GIAN BÃI CHỨA CONTAINER

Đây là một nội dung quan trọng của quản lý bãi chứa container, liên quan trực tiếp đến hiệu quả khai thác nguồn lực diện tích mặt bằng của bãi chứa, hiệu suất khai thác trang thiết bị xếp dỡ, vận chuyển, đồng thời cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ khách hàng. Tại các bến cảng container, do những đặc thù khác nhau về vai trò, vị trí của cảng đối với luồng tàu và hàng đến cảng, các bến cảng container có những chiến lược hoặc chính sách để phục vụ lưu chứa container khác nhau. Mục tiêu bao trùm nhất của chiến lược là trên cơ sở các thông tin liên quan của các container đến cảng, phải đảm bảo lưu trữ chúng tại vị trí hợp lý nhằm thuận tiện cho việc tìm kiếm và lấy ra và giành được hiệu suất khai thác bãi cao.

Có một số loại chiến lược như sau: rường hợp cảng cửa ngõ: Đối với container nhập, chúng được dỡ ra từ tàu, các container này bao gồm của nhiều chủ hàng khác nhau, sau một thời gian lưu ở cảng, chúng được tìm, lấy ra và giao trả cho từng chủ hàng khi có lệnh giao hàng. Thời gian chính xác khách hàng đến lấy container ở cảng thường không biết trước, tuy nhiên thời gian này thường liên quan đến thời gian đến cảng của container. Như vậy, để thuận lợi cho tìm kiếm và lấy container ra khỏi vị trí để giao trả, chiến lược chia tách được sử dụng phổ biến để phân chia các container cũ và container mới đến. Đối với container xuất, các container cùng điểm đến sẽ được xếp cùng chỗ để thuận lợi cho việc tìm, lấy ra và xếp xuống tàu. Chiến lược này gọi là chiếm lược xếp cụm các container.

Đối với cảng trung chuyển: Do đặc thù của cảng trung chuyển, các container từ các tàu khai thác các tuyến nhánh (nan hoa), được dỡ ra, lưu trữ ở một vị trí nhất định trong giai đoạn tạm thời rồi lại được xếp lên tàu container lớn khai thác tuyến trục (từ cảng trung chuyển - cảng trung chuyển). Để tránh hiện tượng phải xếp dỡ nhiều lần, các cảng trung chuyển, sử dụng chiến lược xếp các container theo điểm gửi hàng. Theo chiến lược này, toàn bộ bãi chứa contianer được quản lý bằng cách chia bãi chứa thành những khu vực lưu trữ nhỏ dựa theo điểm đến của tàu. Mỗi khu vực chứa container theo điểm đến của tàu được xem như bãi chứa tạm thời. Vấn đề đặt ra tại các bãi chứa tạm thời là phải chú ý đến sự ùn tắc của các phương tiện và thiết bị khi hoạt động tại bãi. Do đó, khi xác định các bãi chứa tạm thời theo điểm đến của tàu, cần phải kết hợp với các thông tin về vị trí neo đậu của tàu nhằm tối thiểu hóa chi phí phục vụ (liên quan đến chiều dài vận chuyển container từ vị trí lưu bãi ra đến tàu). Tuy nhiên, với chiến lược này cũng có hạn chế lớn bởi không gian bãi chứa container không được sử dụng hiệu quả.

Do đó, có hai chiến lược khác được phát triển với mục đích cải thiện hiệu quả sử dụng không gian của bãi chứa, cụ thể như sau: Chiến lược chia sẻ bãi chứa theo phần: Theo chiến lược này, không gian lưu trữ container được chia sẻ giữa hai khu lưu trữ liền kề nhau. Không gian của mỗi khu lưu trữ lại được chia thành hai phần, một phần sẽ được chia sẻ, một phần không chia sẻ. Khi phần không gian ít hơn có nhu cầu sử dụng, phần được chia sẻ còn lại của khu này sẽ được bổ sung vào khu lưu trữ liền kề bên cạnh. Vì phần lớn các container tuy có cùng điểm đến, nhưng chúng có thời gian đến cảng rất khác nhau, do đó vị trí lưu trữ container giành riêng cho mỗi tàu cũng cần được chia sẻ cho phù hợp. Chiến lược sử dụng bãi chứa linh hoạt: Chiến lược này đảm bảo sử dụng hài hòa không gian bãi để lưu trữ các container ở cùng thời điểm. Theo chiến lược này, ở cùng khu vực lưu trữ container được phục vụ cho hai tàu container, dung lượng không gian lưu trữ được phân chia một cách cụ thể cho từng tàu phù hợp với số lượng container đến tương ứng. Bằng sự kiểm soát chính xác vị trí của container tại khu vực lưu trữ, các container sẽ được xếp lên mỗi tàu không bị lẫn lộn và phù hợp với điểm gửi hàng.

Trong xu hướng hội nhập kinh tế thế giới, các luồng hàng hóa được lưu thông giữa các châu lục ngày càng gia tăng. Các container hàng xuất và nhập khẩu chủ yếu phải qua các bến cảng container. Để đảm bảo luồng container từ nơi xuất đến nơi nhập nhanh chóng, các chi phí lưu thông bao gồm chi phí qua các bến cảng container kết tinh trong giá hàng hóa xuất, nhập khẩu ngày càng giảm bớt, công tác quản lý bãi chứa container tại bến cảng container cần được coi trọng. Việc quản lý bãi chứa container tập trung vào quản lý hiệu quả ba yếu tố nguồn lực của bãi chứa container. Mỗi nguồn lực đó có vai trò nhất định trong qui trình phục vụ container qua cảng. Tuy nhiên, giữa các nguồn lực đó có tương tác và phụ thuộc nhau trong ràng buộc về an toàn, thời gian phục vụ và hiệu quả sử dụng nguồn lực. Do đó, người quản lý bãi chứa container cần có các quyết định điều phối và sử dụng các nguồn lực đó một cách khoa học, đảm bảo khai thác, sử dụng linh hoạt các nguồn lực của bãi để đáp ứng các mục tiêu quản lý bãi chứa container.