Chưa đầy một tháng, từ ngày 15/8 - 26/8 đã có 02 người thiệt mạng do lật thuyền, đuối nước trên sông Năng - hồ Ba Bể (Bắc Kạn). Những vụ tai nạn sông nước, lật thuyền xảy ra đang là hồi chuông cảnh báo về nguy cơ mất an toàn đường thủy, nhất là vào mùa nước lũ dâng cao như hiện nay.
Giao thông đường thủy nội địa của tỉnh Bắc Kạn chủ yếu khai thác 23km trên sông Năng (đoạn Chợ Rã – hồ Ba Bể - thác Đầu Đẳng) phục vụ nhu cầu dân sinh và khách tham quan du lịch. Phương tiện chính lưu thông là những chiếc thuyền sắt, thuyền gắn máy công suất nhỏ, thuyền độc mộc được người dân địa phương thường sử dụng đi lại giữa lòng hồ, dọc sông Năng để đi làm nương rẫy, chở thóc lúa, nông sản, đánh bắt cá... Vào mùa du lịch, những chiếc thuyền gắn máy được trưng dụng làm phương tiện chở khách tham quan hồ Ba Bể.
Những chiếc thuyền sắt thô sơ được người dân
sử dụng đi lại trên sông Năng phục vụ sinh hoạt, sản xuất
Điều đáng nói là gần 140 phương tiện thuyền máy đang hoạt động tại sông Năng, hồ Ba Bể đều do người dân tự chế tạo, hoặc đặt mua từ các xưởng cơ khí tại địa phương, không có thiết kế kỹ thuật mà chỉ đóng theo kinh nghiệm dân gian. Từ năm 2015, Sở GTVT(trực tiếp là Trung tâm đăng kiểm phương tiện GTVT) đã yêu cầu tất cả các phương tiện thủy nội địa đang hoạt động tại hồ Ba Bể phải thực hiện điều chỉnh, gia cố thêm một số yếu tố kỹ thuật theo quy định của Tổng Cục đăng kiểm Việt Nam.
Thuyền máy là phương tiện không thể thiếu trong sinh hoạt, sản xuất của nhiều người dân khu vực xã Khang Ninh, xã Nam Mẫu bởi vì không chỉ giúp nhu cầu đi lại trên sông mà còn chuyên chở hàng hóa, nông sản. Tuy nhiên, một số thuyền đò do các hộ gia đình sử dụng dân sinh lại không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn, không trang bị phao cứu sinh, không có chứng chỉ chuyên môn người lái. Giữa lòng hồ mênh mông, mực nước sâu trên dưới 20 m, nếu xảy ra lốc xoáy, gió mạnh dẫn đến lật thuyền thì khó tránh khỏi nguy hiểm tính mạng.
Những điều kiện về an toàn đường thủy được quy định rõ ràng, nhưng trong thực tế, đa số người dân không chấp hành nghiêm quy định về mặc áo phao, sử dụng dụng cụ cứu sinh khi tham gia giao thông đường thủy. Kể cả trong hoạt động kinh doanh vận tải, chủ các phương tiện hoạt động giao thông thủy nội địa tại sông Năng, hồ Ba Bể gần như “nói không” với các quy định về an toàn. Người điều khiển thuyền máy hầu hết đều chưa qua các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về an toàn giao thông đường thủy, huấn luyện về cứu sinh, cứu đắm và sơ cứu y tế… Do vậy, nguy cơ khi mất an toàn khi tham gia giao thông đường thủy nội địa luôn thường trực. Hình ảnh dễ nhận thấy tại hồ Ba Bể là tình trạng nhiều thuyền máy chở khách chạy với tốc độ cao nhưng du khách ngồi trên các phương tiện thủy thô sơ này không hề mặc áo phao mà cũng không gặp bất kỳ sự nhắc nhở nào từ chủ phương tiện.
Thời điểm này đang trong mùa mưa lũ, ẩn họa giao thông luôn rình rập, nguy cơ xảy ra đắm thuyền có thể ập đến bất cứ lúc nào. Thiết nghĩ, chính quyền địa phương cần nêu cao trách nhiệm bảo đảm an toàn giao thông đường thủy, cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động của tất các phương tiện thủy nội địa trên sông Năng – hồ Ba Bể, kể cả những phương tiện người dân không khai thác du lịch mà chỉ sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày. Về lâu dài, quy hoạch bài bản du lịch sông nước và xây dựng đồng bộ hệ thống giao thông đường thủy nội địa cũng là điều cần tính đến đối với tỉnh Bắc Kạn.