Tại Phiên họp Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội năm 2014 và nhiệm vụ năm 2015 sáng ngày 30 tháng 10 năm 2014, đại biểu Quốc hội Tôn Thị Ngọc Hạnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông - đã có một số ý kiến về dự án cải tạo đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) với nội dung như sau:
“Tôi đồng tình cao với giải pháp được Chính phủ đề ra trong những tháng cuối năm 2014, đó là đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là các nguồn vốn ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ. Một lần nữa trên diễn đàn Quốc hội, tôi muốn nhấn mạnh và mong muốn Chính phủ chú ý hơn nữa, có giải pháp mạnh mẽ để đẩy nhanh việc hoàn thành Quốc lộ 14 đi qua các tỉnh khu vực Tây Nguyên. Phải nói rằng công trình Quốc lộ 14 hoàn thành sớm được ngày nào thì hàng chục nghìn hộ, hàng trăm nghìn dân, cử tri dọc hai bên quốc lộ đỡ cơ cực được ngày ấy, chưa nói đến những tác động tích cực về kinh tế - xã hội mang lại cho đời sống nhân dân Tây Nguyên. Trong khi đó công trình Quốc lộ 14 hiện nay đang trở thành đại công trường, đào bới nham nhở, ách tắc giao thông, gây bức xúc trong dư luận. Nhiều nhà thầu thi công ẩu, nhanh xuống cấp, thường xuyên án binh bất động, hoạt động cầm chừng hoặc chỉ hoạt động rầm rộ một thời gian ngắn để đối phó với giám sát, thanh tra của các cơ quan Chính phủ.
Hiện nay, cử tri đang lo lắng về chất lượng công trình vì để đảm bảo tiến độ hoàn thành thì không tránh khỏi việc thi công ẩu. Rất mong Chính phủ bên cạnh việc có giải pháp đôn đốc hoàn thành tiến độ, cần có giải pháp giám sát thi công thật chặt chẽ. Bên cạnh đó, không như những địa phương khác, trọn vẹn 170 km Quốc lộ 14 đi dọc chiều dài tỉnh Đắk Nông được bố trí 3 trạm thu phí. Việc bố trí trạm thu phí dày đặc như kế hoạch gây ra không ít phiền toái, không đúng với quy định của Bộ Tài chính, mỗi trạm thu phí cách nhau tối thiểu 70km, đồng thời với cơ chế thu phí của hình thức đầu tư BOT chồng chất thêm gánh nặng về phí cho người dân lưu thông trên Quốc lộ 14. Thiết nghĩ, Chính phủ nên rà soát, nghiên cứu để chuyển đổi hình thức đầu tư nâng cấp Quốc lộ 14 bổ sung thêm một phần bằng nguồn vốn trái phiếu.”
Về các nội dung này, Bộ Giao thông vận tải xin trao đổi với Quý đại biểu Quốc hội như sau:
1. Về tiến độ, chất lượng, công tác đảm bảo giao thông trong quá trình thi công dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn qua khu vực Tây Nguyên
Xác định Dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh là dự án trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng của khu vực Tây Nguyên, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã chỉ đạo tiến độ các dự án phải cơ bản hoàn thành vào tháng 10/2015, vượt tiến độ so với yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ khoảng 14 tháng.
Cụ thể, Bộ GTVT đã quyết liệt chỉ đạo và yêu cầu các Chủ đầu tư theo dõi, kiểm soát chặt chẽ về tiến độ thi công của các dự án, hàng tháng báo cáo Bộ GTVT để kịp thời có biện pháp chấn chỉnh xử lý đối với các nhà thầu chậm trễ; đồng thời giám sát quá trình thực hiện các dự án trong một, hai tháng tiếp theo nếu không có tiến triển sẽ cắt chuyển khối lượng hoặc thay thế nhà thầu. Để đảm bảo tiến độ dự án, trong thời gian qua, Bộ GTVT đã xử lý chấm dứt hợp đồng nhiều nhà thầu thi công do không đủ năng lực.
Từ khi khởi công đến tháng 4/2014, các dự án cơ bản đã thi công xong phần nền đường, các công trình thoát nước, tại một số đoạn đã thi công xong móng đường và triển khai thảm thử bê tông nhựa lớp 1. Để đảm bảo chất lượng công trình, các hạng mục thi công nền mặt đường không được triển khai trong các tháng mùa mưa vừa qua, do đó các nhà thầu tập trung cho công tác tập kết vật liệu, đảm bảo giao thông. Từ cuối tháng 10/2014, sau khi mùa mưa kết thúc các nhà thầu đã đồng loạt triển khai thi công móng, mặt đường trên toàn tuyến. Giá trị thực hiện đến nay đạt được khoảng 2.915 tỷ đồng (đạt 37,02%), đáp ứng yêu cầu tiến độ theo kế hoạch.
Trong quá trình triển khai thực hiện dự án, Bộ GTVT chỉ đạo các Chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án và các đơn vị liên quan luôn đặt vấn đề chất lượng công trình là mục tiêu hàng đầu. Đến thời điểm hiện nay, các dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua khu vực Tây Nguyên đang triển khai thi công cơ bản đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn một số sai sót, vi phạm nhỏ về chất lượng thi công (đắp lề đường chưa đảm bảo độ chặt; vật liệu cấp phối đá dăm bị phân tầng, chưa xử lý triệt để hư hỏng bề mặt lớp móng cấp phối đá dăm trước khi tưới nhựa thấm bám...), những sai sót này đều được phát hiện và sửa chữa, khắc phục kịp thời.
Dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn qua khu vực Tây Nguyên là công trình nâng cấp cải tạo, vừa khai thác vừa thi công nên trong quá trình thực hiện dự án, như đại biểu Quốc hội đã phản ánh, đã có những ảnh hưởng đến người tham gia giao thông và người dân dọc tuyến đường. Để giảm thiểu tác động của việc thực hiện dự án đến người dân và người tham gia giao thông, Bộ GTVT tập trung chỉ đạo rút ngắn thời gian thực hiện dự án như đã nêu ở trên. Đồng thời, Bộ GTVT đã triển khai đồng bộ các giải pháp để đảm bảo an toàn giao thông trong quá trình thi công với sự phối hợp, tham gia của nhiều lực lượng như: Trung ương Đoàn, các cơ quan báo chí, truyền thông, Thanh tra giao thông, lực lượng Cảnh sát giao thông và các cấp chính quyền cơ sở; đơn vị quản lý đường bộ kịp thời sửa chữa các hư hỏng mặt đường; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tư vấn giám sát đối với việc tổ chức thực hiện đảm bảo an toàn giao thông của Nhà thầu thi công. Cùng với việc tuyên truyền, vận động người dân vùng dự án đi qua hiểu đúng pháp luật, đồng tình ủng hộ và cùng tham gia công tác đảm bảo an toàn giao thông. Do vậy, hầu như không có tình trạng ách tắc giao thông kéo dài, không xảy ra các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng do ảnh hưởng của việc thi công Dự án.
Tiếp thu phản ánh của đại biểu Quốc hội về nội dung này, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục thực hiện các giải pháp đã nêu ở trên để hoàn thành dự án trước thời hạn, sớm đưa dự án vảo khai thác; đồng thời, tăng cường bảo đảm an toàn giao thông, giảm thiểu tác động của dự án đến người dân.
2. Về việc bố trí trạm thu phí hoàn vốn cho các dự án BOT trên địa bàn tỉnh Đắk Nông
Hiện nay, Bộ GTVT đang triển khai 02 dự án BOT trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, gồm:
- Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Cầu 20 đến Cầu Cây Chanh (Km817 - Km887 QL14) do Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông làm cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Dự án được thu phí hoàn vốn bằng 02 trạm thu phí tại vị trí Km1877 (Km818 QL14) và tại vị trí Km1946 (Km887 QL14); cự ly giữa hai trạm khoảng 69 km. Vị trí các trạm thu phí này đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông đề xuất tại Văn bản số 1649/UBND-CNXD ngày 26/4/2013 và được Bộ Tài chính thoả thuận tại Văn bản số 8197/BTC-HCSN ngày 25/6/2013.
- Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Km1793+600 – Km1824 do Bộ GTVT làm cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, thu phí hoàn vốn cho dự án bằng trạm thu phí tại vị trí Km1807 (Km748 QL14); khoảng cách đến trạm phía trước (Km1877) khoảng 70 km. Vị trí trạm thu phí này đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông thống nhất tại Văn bản số 2432/UBND-CNXD ngày 16/6/2014 và Bộ Tài chính thoả thuận tại Văn bản số 9639/BTC-HCSN ngày 06/7/2014.
Như vậy, 03 trạm thu phí nói trên đều cách nhau khoảng 70km, đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông thống nhất và phù hợp với quy định của Bộ Tài chính tại Thông tư số 159/2013/TT-BTC. Trong điều kiện nguồn vốn ngân sách hạn hẹp như hiện nay thì việc triển khai đầu tư các dự án theo hình thức BOT là phù hợp với chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ về tái cơ cấu đầu tư công, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Bộ Giao thông vận tải trân trọng cảm ơn ý kiến của đại biểu Quốc hội Tôn Thị Ngọc Hạnh và mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, góp ý của Quý đại biểu, Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân và nhân dân tỉnh Đắk Nông để ngành Giao thông vận tải hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ được giao./.