Trong khi các biện pháp cải thiện môi trường trong lĩnh vực giao thông vận tải (GTVT) như xây dựng hệ thống xe buýt nhanh hay hệ thống tàu điện ngầm vẫn đang phải cân nhắc vì chi phí cao ngất ngưởng thì dự án lái xe sinh thái lại được cho là “giải pháp mềm” hiệu quả và thiết thực hơn cả.
Lái xe sinh thái (LXST) hay còn gọi là lái xe thân thiện môi trường là kỹ thuật điều khiển phương tiện giao thông tiết kiệm nhiên liệu, giảm nhiên liệu tiêu thụ, nhờ đó, giảm phát thải khí nhà kính và các chất gây ô nhiễm không khí. Đây chính là một trong những nội dung đáng chú ý trong Hội thảo khởi động “Nghiên cứu giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực GTVT ở Việt Nam theo cơ chế tín dụng bù trừ song phương” được Bộ GTVT Việt Nam và Quỹ trung tâm Môi trường toàn cầu phối hợp tổ chức tại Hà Nội ngày 23/8.
Những con số “biết nói”
Theo nghiên cứu của Trung tâm Môi trường toàn cầu, hàng năm, các hoạt động GTVT ở Việt Nam tiêu thụ 30% tổng nhu cầu năng lượng quốc gia, chiếm 60% tổng tiêu thụ nhiên liệu và tăng đến 10%/năm trong thập kỷ vừa qua. Vận tải đường bộ tiêu thụ năng lượng lớn nhất, chiếm 68% tổng nhiên liệu ngành GTVT, 90% nhiên liệu cho GTVT là xăng và dầu diesel, trong đó chỉ sử dụng 0,3% là nhiên liệu sạch (nhiên liệu thân thiện với môi trường).
Giao thông là nguồn phát thải khí nhà kính nghiêm trọng, nhất là giao thông đô thị. Nghiên cứu gần đây nhất đưa ra con số khí thải mà GTVT ở nước ta tạo ra cho môi trường năm 2010 là gần 28 triệu tấn CO2, cao gấp 1,5 lần so với năm 2005 và 2,2 lần năm 2000. Vì thế, khí thải nhà kính trong lĩnh vực GTVT chính là một tác nhân lớn, tác động tiêu cực vào quá trình biến đổi khí hậu tại nước ta và trên thế giới.
Để làm chậm hơn quá trình biến đổi khí hậu, dự án lái xe sinh thái dự tính sẽ được Quỹ Trung tâm Môi trường toàn cầu đưa vào thử nghiệm tại Hà Nội trong vài tháng tới. Theo đó, hàng ngàn lái xe taxi ở Hà Nội sẽ được tham gia khóa đào tạo LXST đầu tiên, nắm vững và thực hành các kỹ thuật như: phương pháp nhấn chân ga đúng cách, điều chỉnh tốc độ hợp lý, duy trì khoảng cách với xe phía trước, giảm tốc không lãng phí, chạy không tải… Một hệ thống quản lý lái xe sẽ được lắp đặt trên các taxi để theo dõi, giám sát và đánh giá tính khả thi cũng như hiệu quả giảm khí thải một cách chính xác nhất.
Dự tính, trong trường hợp có 1.000 xe taxi tham gia điều khiển phương tiện sinh thái sẽ giúp tăng hiệu quả sử dụng nhiên liệu 10%, nhờ đó, giảm khoảng 1.000 tấn CO2/năm, tương đương với giảm tiêu thụ nhiên liệu tới 400lít/năm.
Chỉ riêng thống kê của Sở GTVT Hà Nội đã cho biết, tổng số phương tiện giao thông của thành phố hiện có khoảng 3,7 triệu xe gắn máy và gần 380.000 xe ô tô, trong đó, lượng taxi đăng ký là gần 18.000 xe (chưa kể 50.000 phương tiện vãng lai). Đây là những con số khổng lồ về phương tiện giao thông tại Thủ đô. Như vậy, nếu chỉ riêng 18.000 taxi LXST đã tiết kiệm được khoảng 7.000lít nhiên liệu mỗi năm và giảm thải gần 18.000 tấn CO2/năm ra môi trường, chưa nói đến các phương tiện cá nhân khác. Vì thế, nếu dự án lái xe sinh thái được thực hiện thành công sẽ mang lại lợi ích khổng lồ không kém về kinh tế và nhất là môi trường cho không chỉ Việt Nam mà cho cả thế giới.
Thế giới đã làm được
Kỹ thuật lái xe sinh thái là mô hình tích cực đã được thực hiện thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới. Theo tính toán của Chương trình thay đổi khí hậu của châu Âu (ECCP), khả năng giảm phát thải từ việc ứng dụng kỹ thuật LXST năm 2010 không dưới 50 triệu tấn CO2. Điều này có nghĩa là sẽ tiết kiệm cho người tiêu dùng khoảng 20 tỷ euro/năm. Ước tính, chỉ xét riêng chiến dịch Eco-driven của châu Âu với hơn 20 triệu lái xe được giới thiệu và ứng dụng đã giảm được khoảng 1 triệu tấn CO2 trong giai đoạn 2006 - 2010.
Các chuyên gia tại Mỹ cho biết, với đoàn xe gồm tổng số khoảng 240 triệu chiếc thì lợi ích của mang lại là không hề nhỏ. Nếu chỉ 1/2 số lái xe toàn Liên bang ứng dụng LXST ở mức độ trung bình thì hàng năm có thể giảm khoảng 100 triệu tấn CO2 (tương đương với năng lượng cần thiết cho việc sưởi và cấp điện cho 8,5 triệu hộ gia đình). Nếu tất cả các công dân Mỹ thực hành kỹ thuật LXST sẽ tương đương với 450 triệu dặm hành trình trên đường mà “không phát thải CO2”.
Thực tế tại Nhật Bản cũng đưa ra con số tiết kiệm nhiên liệu mà lái xe sinh thái mang lại lên tới 26% năm 2011, an toàn và thân thiện với môi trường hơn rất nhiều việc điều khiển phương tiện theo cách thông thường đã làm
Thuyld – Theo báo Công thương