Cầu Nhật Tân là dự án hạ tầng trọng điểm, đóng vai trò quan trọng trong mạng lưới giao thông của Thủ đô. Sau khi hoàn thành, đây sẽ là cây cầu dây văng liên tục năm nhịp đầu tiên ở châu Á, "điểm nhấn" kiến trúc gồm năm trụ tháp tượng trưng cho năm cửa ô Thăng Long - Hà Nội, đồng thời cũng là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản.
Những ngày cuối tháng 7 này, trên công trường xây dựng cầu Nhật Tân, nhịp độ lao động dường như hối hả, sôi động hơn.
Cây cầu hiện đại
Cầu Nhật Tân sử dụng vốn vay ODA Nhật Bản lớn nhất nước ta hiện nay (hơn 13.626 tỷ đồng) thông qua Cơ quan Hợp tác phát triển quốc tế Nhật Bản (JICA) theo hình thức vốn vay đặc biệt (STEP) và một phần đối ứng của Chính phủ Việt Nam. Dự án xây dựng cầu và đường hai đầu cầu do Ban Quản lý dự án 85 (Bộ Giao thông vận tải - GTVT) làm đại diện chủ đầu tư; phần giải phóng mặt bằng (GPMB) và tái định cư do Ban Quản lý dự án hạ tầng Tả Ngạn (UBND thành phố Hà Nội) làm đại diện chủ đầu tư.
Giám đốc điều hành dự án cầu Nhật Tân Nguyễn Thanh Vân cho biết: Theo thiết kế, dự án nằm trên đường vành đai II của TP Hà Nội, bắt đầu tại khu vực Phú Thượng (quận Tây Hồ), sau khi vượt sông Hồng (cách cầu Thăng Long khoảng 3,6 km về phía hạ lưu), dự án cắt quốc lộ 5 kéo dài tại nút giao Vĩnh Ngọc, vượt qua sông Thiếp và kết thúc ở điểm giao với đường Nam Hồng. Tổng chiều dài dự án gần 9 km, trong đó gói thầu số 1 xây dựng cầu chính và cầu dẫn phía bắc dài hơn 3,7 km, rộng hơn 33 m (tám làn xe), phần cầu dây văng liên tục năm nhịp với tổng chiều dài 1,5 km (mỗi nhịp 300 m). Năm trụ tháp cao 111 m bằng bê-tông cốt thép (BTCT) dự ứng lực trên nền móng vòng vây cọc ống thép (công nghệ mới lần đầu áp dụng ở nước ta), còn các mố trụ khác bằng BTCT trên nền móng cọc khoan nhồi.
Sôi động công trường
Theo Phó Giám đốc dự án Ðinh Lê Thông, hai gói 1 và 3 đã thi công tại công trường, hằng ngày có khoảng 800 công nhân lao động thi công suốt ngày đêm. Anh cho biết, dự kiến cuối năm 2013, có thể sẽ thông xe dự án. Ở gói thầu số 1, liên danh nhà thầu IHI và SMCC đã hoàn thành xây dựng hệ thống đường tạm trong phạm vi mặt bằng được giao và nhà điều hành thi công trên bãi nổi giữa sông Hồng, lắp đặt xong bốn trạm trộn bê-tông, năm cẩu tháp để thi công trụ tháp, hai cẩu tháp phục vụ gia công lồng thép, hai bến tàu tạm và hệ thống ván khuôn trượt thi công trụ tháp.
Trên bãi giữa sông Hồng, giữa trưa hè nắng gắt, chúng tôi chứng kiến nhịp độ lao động khẩn trương bất chấp thời tiết khắc nghiệt của các chuyên gia, kỹ sư, công nhân Nhật Bản và Việt Nam. Cách thức tổ chức lao động cũng như hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại của nhà thầu Nhật Bản khiến chúng tôi thấy yên tâm về tiến độ, mặc dù thời gian qua có gặp khó khăn trong khâu GPMB. Chúng tôi gặp ông S.Y-a-na-sê, Phó Giám đốc dự án gói thầu 1 (thuộc SMCC), người có phong thái rất Nhật Bản: nghiêm khắc trong công việc nhưng lại rất cởi mở, dễ gần. Ông điểm qua vài nét tiến độ xây dựng của gói thầu 1: Ðến nay, nhà thầu đã hạ xong cọc ống thép cả năm trụ tháp phần cầu chính, hoàn thành đổ bê-tông ba bệ trụ tháp, đang thi công phần chân tháp các trụ P13, P14 và P15. Hiện tại, gần 200 trên tổng số 737 cọc khoan nhồi của cầu dẫn đã được đóng xong, lực lượng kỹ sư, công nhân đang tiếp tục thi công cọc khoan nhồi ở các trụ P23, 24 và 17. Ðồng thời, chế tạo gần 7.500 tấn kết cấu thép, đạt gần 50% và đang tiến hành chế tạo cáp văng.
Thi công gói 1 cầu Nhật Tân, SMCC cử 16 chuyên gia Nhật Bản cùng 20 chuyên gia người nước ngoài và 150 kỹ sư, công nhân Việt Nam chia làm ba ca, hoạt động 24/24 giờ. Theo ông Y-a-na-sê, được sự chỉ đạo có hiệu quả của Chính phủ và bộ, ngành liên quan, công tác GPMB được đẩy nhanh, tiến độ thi công nhờ đó cũng rút ngắn đáng kể. Ông cũng tỏ ý vui mừng vì trong quá trình lao động, các kỹ sư, công nhân Việt Nam nắm bắt công nghệ mới rất nhanh, luôn cố gắng hoàn thành công việc. Hầu hết các kỹ sư, công nhân tham gia thi công còn rất trẻ, học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ dự án lớn này. Công nghệ móng vòng vây cọc ống thép đã được SMCC triển khai ở Phi-li-pin và In-đô-nê-xi-a, nhưng hố móng quy mô lớn nhất chính là cầu Nhật Tân. Ông Y-a-na-sê cho biết, đây là cây cầu biểu tượng của tình hữu nghị Việt - Nhật, cho nên nhà thầu rất vinh dự, tự hào khi tham gia dự án và sẽ phấn đấu bảo đảm tiến độ, chất lượng cũng như an toàn lao động.
GPMB luôn là khó khăn lớn trong việc thực hiện các dự án giao thông và cầu Nhật Tân cũng không phải ngoại lệ, khiến chủ đầu tư, các nhà thầu hết sức lo lắng. Thời hạn bàn giao dứt điểm mặt bằng cho chủ đầu tư của TP Hà Nội liên tục bị trễ hẹn. Ðến nay, gói thầu 1 vẫn còn gần 0,6 ha đất thổ cư của 39 hộ và tám hộ thuê đất thầu gần sát trong và ngoài đê Tả Hồng chưa được bàn giao. Gói thầu số 2 vẫn còn khoảng 10% diện tích đất thổ cư, thuộc phạm vi lõi hoa thị, đảo cỏ của gần 300 hộ dân chưa được giải tỏa. Ðây chính là 'nút nghẽn' gây tâm lý e ngại cho nhà thầu, khiến gói 2 đình trệ một thời gian dài. Khu vực nút giao Vĩnh Ngọc đã có mặt bằng, nhưng chưa thể thi công trụ P4 do vướng đường điện cao thế 110 kV. Từ nút Vĩnh Ngọc về đến cuối tuyến mặt bằng ở dạng 'xôi đỗ', rất khó triển khai thi công đồng loạt.
Theo cam kết của nhà thầu, khả năng cuối năm 2012, phần cầu chính cầu Nhật Tân sẽ hoàn thành. Trong khi đó, tại hai gói cầu dẫn, đường dẫn hai đầu cầu vẫn đang gặp nhiều vướng mắc. Tình trạng hoàn thành xong cầu mà không có đường dẫn lên cầu có nguy cơ lặp lại đối với dự án trọng điểm này, cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng liên quan.