Mặc dù mặt hàng mũ bảo hiểm (MBH) đã có những quy định, quy chuẩn quản lý về chất lượng, kiểm định…, nhưng trên thực tế hiện nay, các loại MBH kém chất lượng vẫn được sản xuất, bày bán tràn lan.
Đánh vào tâm lý của không ít người tiêu dùng (NTD) thường mua các loại MBH kém chất lượng, thời trang vì giá rẻ, không ít nhà sản xuất vì lợi nhuận nên trong quy trình sản xuất đã bỏ qua quy định công dụng bắt buộc là bảo vệ an toàn cho người điều khiển xe máy của MBH.
Tràn lan MBH kém chất lượng
Thị trường MBH vẫn trong tình trạng bị thả nổi về chất lượng, các cơ quan có thẩm quyền không thể quản lý được chất lượng sản phẩm. Mặc dù, các lực lượng kiểm tra vẫn thường xuyên phát hiện, lập biên bản các cơ sở sản xuất, kinh doanh MBH kém chất lượng nhưng thực tế thị trường vẫn bày bán tràn lan các loại MBH rởm.
Ở Hà Nội, NTD dễ dàng mua được MBH kém chất lượng ngay trên vỉa hè các tuyến phố: Đại Cồ Việt, Giải Phóng, Xuân Thủy, Hoàng Hoa Thám… Kiểu dáng thời trang bắt mắt, màu sắc phong phú, gọn nhẹ và đặc biệt các loại MHB thời trang này giá rất rẻ chỉ từ 30.000 – 40.000 đồng/cái đã thu hút rất nhiều người mua. Theo anh Lê Văn Hùng – sạp bán mũ tại đường Kim Ngưu: “Bây giờ Hà Nội bắt đầu nắng nóng, các loại MBH chất lượng có lớp xốp quá dày không còn thích hợp, thanh niên họ thích các MBH thời trang mỏng, chỉ có một lớp nhựa cứng, không cần lớp xốp, gần giống như mũ lưỡi trai cứng và giá lại khá rẻ”.
Điều đáng lo ngại là rất nhiều NTD khi mua MBH quên dần tiêu chí phải đảm bảo quy chuẩn chất lượng theo QCVN 02: 2008/BKHCN về chất lượng đối với MBH. Nếu như trước đây, yếu tố chất lượng MBH được nhiều NTD đặt lên hàng đầu khi mua hàng thì nay các loại dấu được gắn trên MBH như: CS hay CR cũng ít được NTD chú ý. Chị Nguyễn Thị Hạnh – chủ sạp hàng bán MBH trên đường Nguyễn Trãi cho biết: “Trước đây cũng có một số khách mua đòi hỏi tem chất lượng nhưng thời gian gần đây không thấy khách hàng hỏi đến loại tem này. Theo tôi thì bản thân chiếc tem hợp chuẩn, hợp quy cũng không thể khẳng định được chất lượng MBH vì bản thân tem cũng có thể làm giả”.
Tại TPHCM, chỉ cần dạo quanh một số con đường như: Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Điện Biên Phủ,… đâu đâu cũng thấy bày bán MBH dọc trên vỉa hè, giá chỉ từ 35.000 – 50.000 đồng/cái với đủ kiểu dáng, màu sắc. Trong khi đó, hiện có không ít NTD vẫn vô tư mua, sử dụng các loại MBH giá rẻ này với nhiều lý do. Chị Thanh Hằng – đường Dương Quảng Hàm, quận Gò Vấp cho rằng: “Hầu như việc đội MBH hiện nay chỉ để che mưa, nắng, để không bị cảnh sát giao thông lập biên bản. Ngoài ra, sử dụng MBH giá rẻ để khỏi lo ngại bị mất cắp”.
Bắt không xuể
Điều đáng lo ngại là nếu như trước đây, các loại MBH rởm, giá rẻ thường được sản xuất chui ở các cơ sở nhỏ thì nay MBH kém chất lượng được công khai sản xuất dưới các tên gọi khác như: Mũ thể thao, mũ thời trang bảo hiểm cao cấp, mũ bảo hiểm dành cho người đi bộ… nhằm né tránh yêu cầu buộc phải dán tem CR theo quy chuẩn QCVN 02/2008/BKHCN về chất lượng đối với MBH dành cho người đi môtô, xe máy.
Giữa tháng 4.2011, Chi cục QLTT TPHCM đã phát hiện 3.500 vỏ MBH chưa sơn, 800 vỏ MBH đã sơn, 50 cây vải dùng để may lớp vải bọc bên trong mũ tại hai căn nhà ở phường Tân Thới Hiệp, quận 12. Theo đội QLTT 12B, cơ sở sản xuất linh kiện MBH này không có giấy phép, không hợp đồng gia công. Đáng lưu ý là 4.300 vỏ MHB bị thu giữ đều kém chất lượng, làm từ nhựa phế phẩm, rất mỏng, chỉ cần bóp nhẹ là vỡ.
Tại điểm kiểm tra thứ hai, đội QLTT 12B cũng thu giữ được 600 vỏ mũ rởm, khoảng 4.450 linh kiện khác, sau khi bị kiểm tra, cả hai cơ sở sản xuất linh kiện MBH trên đều thừa nhận hàng kém chất lượng và giao cho cơ quan chức năng tiêu hủy.
Cuối tháng 3, đội QLTT 3A TPHCM đã nhận được kết quả kiểm định chất lượng hai mẫu MBH do Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 thực hiện với kết quả kém chất lượng. Cụ thể, mẫu MBH có tên Attila ghi sản xuất tại Việt Nam không đạt về chỉ tiêu gia tốc tức thời, độ xuyên – chạm, sau khi thử vỏ mũ bị tách rời. Một mẫu MBH khác ghi “nón thể thao” (bán cho người đi xe máy) cũng không đạt chất lượng. Hai mẫu MBH trên được lấy tại cơ sở lắp ráp MBH không phép tại nhà trọ số 13 đường số 14 (phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân).
Khi đột xuất kiểm tra 2 cơ sở gia công, sản xuất MBH trên, Đội QLTT 3A đã phát hiện 2 cơ sở này dùng chiêu lách luật để né sự kiểm soát bằng cách dán nhãn “nón thể thao” dù thành phần, cấu tạo cũng giống như MBH nhưng được sản xuất bằng các nguyên liệu kém chất lượng như vỏ nhựa đen, xốp mỏng… Ông Lý Ngọc Thắng – Đội trưởng đội QLTT 3A nhận định: “Đây là “chiêu” lách luật của các cơ sở để né việc kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn của MBH nhằm không phải chịu mức phạt nặng. Theo các quy định hiện nay, những cơ sở này không chịu chế tài bởi các quy định liên quan đến MBH”.
Đại diện Cty sản xuất MBH Chí Thành cho biết: Hiện thị trường MBH đang bị chi phối bởi MBH rởm bán ở vỉa hè, mũ thể thao, mũ thời trang, MBH dành cho người đi bộ… với giá khá rẻ. Điều này đang đẩy các nhà sản xuất MBH đảm bảo chất lượng vào thế điêu đứng. Vừa qua, đại diện 8 DN sản xuất MBH đã gửi đơn kiến nghị lên Chính phủ và các bộ liên quan để kêu cứu về tình trạng này. Theo các DN, có trên 70% số MBH được sử dụng khi tham gia giao thông bằng xe máy hiện nay là không đạt chất lượng.
Nhận định này cũng khá trùng hợp với kết quả thống kê từ ngành y tế. Theo Sở Y tế TPHCM, trong dịp tết vừa qua đã phải cấp cứu và điều trị cho 488 người đi xe máy bị chấn thương đầu và sọ não do tai nạn giao thông. Đáng chú ý, trong số này có tới 422 người được ghi nhận có chấp hành việc đội MBH, chiếm hơn 86% tổng số nạn nhân có đội MBH, tăng 65% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đã phản ánh một thực tế của thị trường MBH hiện nay: MBH rởm đang chiếm ưu thế, nhiều người đội MBH chỉ để đối phó với công an chứ chưa coi trọng đến vấn đề an toàn.
MBH kém chất lượng vẫn được ưa thích?
Khi chủ trương người điều khiển xe gắn máy phải đội MBH thì MBH chất lượng thực sự lên ngôi, thời điểm đó người tiêu dùng (NTD) ý thức mua mũ chất lượng tốt, tuy giá thành tương đối cao nhưng NTD – nhất là ở khu vực đô thị và những người có thu nhập mức trung bình vẫn lựa chọn để mua. Ngược lại ở khu vực nông thôn thì MBH chất lượng hay không chất lượng không phải là sự quan tâm hàng đầu, vấn đề là giá thành mũ rẻ.
Nhưng đến nay, tâm lý đa số NTD, nhất là thanh niên lại lựa chọn MBH thời trang, vừa đẹp mắt, gọn, nhẹ, giá thành rẻ, nếu có mất cũng không phải “xót của”. Đáp ứng nhu cầu đó, nhiều MBH không đảm bảo chất lượng được bung ra thị trường. Người điều khiển xe gắn máy đội vô tư, cảnh sát giao thông thì không thể kiểm tra được ai đội MBH chất lượng hay kém chất lượng, có tem hay không có tem. Như vậy người đội MBH kém chất lượng cũng tương đồng như người không đội MBH khi điều khiển xe gắn máy. Việc đội MBH là để tránh bị công an phạt là chính, ý thức bảo vệ chính mình không được NTD quan tâm.
Để hàng thật, hàng giả không trắng đen lẫn lộn thì các cơ quan có thẩm quyền phải vào cuộc. MBH kém chất lượng hiện vẫn được lưu hành công khai trên thị trường, trong khi các cơ quan chức năng thì bất lực trong việc xử phạt.
Tunglt (Theo Lao động)