Bộ GTVT vừa có văn bản số 7891/BGTVT-ATGT gửi Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau Nguyễn Thị Khá; Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau; Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; Ban Dân nguyện - Ủy ban thường vụ Quốc hội; Vụ Công tác đại biểu - Văn phòng Quốc hội; với nội dung như sau:
Tai nạn giao thông là nỗi ám ảnh, nhức nhối, sợ hãi của người tham gia giao thông và toàn xã hội. Từ khi Luật Giao thông đường bộ sửa đổi có hiệu lực thì tai nạn giao thông có giảm nhưng không nhiều. Đặc biệt là tháng an toàn giao thông nhiều tai nạn giao thông thảm khốc xảy ra liên tục. Việc lẫn chiếm lòng lề đường- rào chắn, lô cốt, đưa đón trẻ em tan trường lộn xộn góp phần gây ùn tắc giao thông. Việc giải ngân các nguồn vốn đầu tư giao thông quá chậm. Nợ giao thông trên 10 ngàn tỷ đồng. Bộ trưởng có giải pháp gì xác thực hơn để giao thông được thông suốt, trật tự giao thông được xác lập, thể hiện văn hóa giao thông trong con mắt mọi người?.
Về vấn đề này, Bộ GTVT có ý kiến như sau:
1. Đánh giá chung về tình hình tai nạn giao thông
Tai nạn giao thông (TNGT) và ùn tắc giao thông luôn là vấn đề bức xúc và nan giải của các Quốc gia trên thế giới. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên toàn cầu ước tính 1,2 triệu người bị chết và khoảng 50 triệu người bị thương do TNGT, gây thiệt hại ước chừng 518 tỷ USD và nếu các nước không có những chiến lược hành động có hiệu quả thì con số này sẽ tăng 65% trong vòng 20 năm tới, điều đó cho thấy TNGT đang là thách thức của toàn nhân loại, đặc biệt đối với các Quốc gia đang phát triển.
Ở nước ta, TNGT bắt đầu gia tăng vào năm 2001 (tăng 37% so với năm 2000) và diễn biến phức tạp vào năm 2002 (tăng 21,4% so với năm 2001). Trước tình hình đó, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành các văn bản chỉ đạo giải quyết kịp thời như: Luật Giao thông đường bộ năm 2001có hiệu lực từ ngày 01/01/2002; Nghị quyết số 13/2002/NQ-CP ngày 19/11/2002 của Chính phủ; Chỉ thị số 22-CT/TW ngày 24/2/2003 của Ban bí thư Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT). Các Bộ, ngành và địa phương trong cả nước đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện quyết liệt và đã thu được kết quả đáng kể. Từ năm 2003 đến 2005 mỗi năm trung bình giảm trên 17% số vụ, giảm gần 4% số người chết và giảm trên 25% số người bị thương so với năm trước; trong đó, nhiều địa phương đã thực hiện được mục tiêu giảm TNGT trên cả ba tiêu chí.
Tuy nhiên; việc giảm TNGT chưa bền vững và số người chết vì TNGT vẫn còn ở mức cao; đến năm 2006 -2007, tình hình TNGT bắt đầu có diễn biến phức tạp; đặc biệt là số người chết vì TNGT lại gia tăng (năm 2006 tăng10,72% và năm 2007 tăng 3,2% về số người chết).
Trước tình hình đó, Bộ GTVT với sự phối hợp của các Bộ, ngành có liên quan đã tham mưu đề xuất trình Chính phủ các giải pháp chỉ đạo, điều hành mới và đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29/6/2007 của Chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế TNGT và ùn tắc giao thông với 7 nhóm giải pháp chính, trong đó tập trung vào công tác tuyên truyền, tăng cường cưỡng chế thi hành Luật Giao thông đường bộ, nâng cao điều kiện an toàn của kết cấu hạ tầng giao thông; tập trung xóa các điểm đen; giải tỏa và lập lại trật tự hành lang an toàn giao thông đường bộ, đường sắt; tăng cường quản lý chất lượng an toàn kỹ thuật của phương tiện vận tải; nâng cao chất lượng của đội ngũ lái xe và công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe; giảm thiểu thiệt hại do TNGT gây ra như bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi tham giao thông bằng mô tô, xe máy và nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước trong công tác bảo đảm TTATGT.
Qua thực hiện mạnh mẽ các giải pháp tại Nghị quyết 32/2007/NQ-CP của Chính phủ thì năm 2008 TNGT đã giảm mạnh trên cả 03 tiêu chí và là năm giảm nhiều số người chết nhất từ trước tới nay, cụ thể: giảm 1.835 vụ TNGT (giảm 12,52%), giảm 1.564 người chết (giảm 11,89%), giảm 2.487 người bị thương (giảm 23,57%) so với năm 2007; đồng thời, là năm có nhiều địa phương giảm TNGT nhất (56 địa phương giảm số người chết, chỉ có 7 địa phương số người chết tăng so với năm 2007).
- Chín tháng đầu năm 2009 tình hình TTATGT vẫn ổn định, TNGT tiếp tục giảm cả ba tiêu chí, cụ thể: cả nước xảy ra: 9.099 vụ, làm chết 8.507 người, bị thương 5.726 người; so với 9 tháng đầu năm 2008 giảm 387 vụ, giảm 99 người chết, giảm 434 người bị thương.
Số liệu trên cho thấy, tai nạn giao thông đã bước đầu được kiềm chế, các giải pháp đang thực hiện đã phát huy hiệu quả, mà trước hết là đã nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước trong hoạt động bảo đảm TTATGT của các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Kết quả này là đáng khích lệ trong điều kiện thời gian qua việc phát triển, cải tạo kết cấu hạ tầng giao thông không theo kịp tốc độ tăng trưởng phương tiện vận tải.
Tuy nhiên, tình hình tai nạn giao thông vẫn còn diễn biến hết sức phức tạp, đặc biệt là tai nạn nghiêm trọng vẫn tăng cao; công tác quản lý nhà nước về TTATGT của các ngành chức năng và chính quyền địa phương còn nhiều khó khăn; ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông chuyển biến chậm; việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật và văn hóa giao thông hiệu quả chưa cao; hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển.
2. Thực hiện Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và tăng cường các giải pháp bảo đảm TTATGT:
Để tăng cường cho công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, khắc phục được những hạn chế, tồn tại trong công tác quản lý nhà nước về giao thông vận tải đường bộ. Quốc hội khóa XII kỳ họp thứ 4 ngày 13/11/2008 đã thông qua Luật Giao thông đường bộ sửa đổi năm 2008 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2009, đến nay, công tác tổ chức thi hành Luật GTĐB 2008 đã được triển khai hơn 4 tháng và để Luật thực sự đi vào thực tế cuộc sống cần có sự chuẩn bị, tổ chức thực hiện và thời gian để đánh giá.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ; hiện nay,các Bộ, ngành và địa phương đang tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau:
- Tập trung hoàn thiện và ban hành đầy đủ các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Giao thông đường bộ 2008; chuẩn bị các điều kiện cần thiết như tập huấn nghiệp vụ; tổ chức hội nghị, hội thảo, tuyên truyền phổ biến các quy định mới của Luật, bổ sung đầy đủ lực lượng, trang thiết bị .... để tổ chức thực hiện có hiệu quả các quy định mới của Luật.
- Hướng dẫn các địa phương kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm theo quy định mới của Luật giao thông đường bộ 2008.
- Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật TTATGT, nhất là Luật Giao thông đường bộ 2008 theo chủ đề và các văn bản hướng dẫn Luật. Phối hợp chặt chẽ với các Tổ chức chính trị xã hội triển khai sâu, rộng các quy định của Luật Giao thông đường bộ đến tận các khu dân cư với chủ đề “Văn hóa giao thông”.
- Tăng cường công tác giáo dục an toàn giao thông trong trường học, đặc biệt là việc tuyên truyền đội mũ bảo hiểm cho trẻ em khi ngồi trên môtô, xe gắn máy; chương trình “An toàn giao thông cho nụ cười trẻ thơ” cho học sinh lớp 3; phát cặp phao, dụng cụ nổi cá nhân cho học sinh đi học bằng đò dọc, đò ngang qua sông…
- Tổ chức các đợt cao điểm về tuần tra kiểm soát đường bộ, đường thủy đặc biệt là dịp lễ Noen và tết Dương lịch; tổ chức tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm theo các chuyên đề; tập trung vào các hoạt động là nguồn nguy hiểm cao độ gây tai nạn giao thông như vận tải khách bằng ô tô, vận tải khách du lịch, vận tải hàng hóa đường dài…trên các địa bàn trọng điểm để phòng chống các vụ tai nạn nghiêm trọng có thể xảy ra, đặc biệt là trong mùa mưa bão.
- Rà soát, bổ sung đầy đủ báo hiệu đường bộ, biển hạn chế tốc độ trên những đoạn đường đèo dốc, nguy hiểm, lắp đặt các hộ lan, rào chắn, xử lý các “điểm đen” để bảo đảm an toàn giao thông.
- Đôn đốc các địa phương thực hiện giai đoạn 2 Quyết định số 1856/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch lập lại trật tự hành lang an toàn giao thông đường bộ, đường sắt; kiên quyết giải tỏa các công trình vi phạm và bảo vệ chống lấn chiếm trở lại các khu vực hành lang đã giải tỏa.
- Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 16/2008/NQ-CP của Chính phủ về từng bước khắc phục ùn tắc giao thông tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, nhân rộng các phương án tổ chức giao thông hợp lý, hiệu quả; tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ các dự án công trình giao thông đô thị.
- Đôn đốc các địa phương trong việc thực hiện Quyết định số 548/QĐ-TTg ngày 29 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ thay thế xe công nông, xe lôi máy; xe cơ giới 3 bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông.
- Tổ chức kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện công tác bảo đảm TTATGT tại các địa phương có TNGT tăng cao, tình hình TTATGT phức tạp.
Về lâu dài để tiếp tục giảm thiểu TNGT cần thiết phải chú trọng đầu tư phát triển, xây dựng mới hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông tương xứng với sự phát triển của kinh tế xã hội, trước mắt là đầu tư xây dựng hệ thống giao thông công cộng, vận tải khách khối lượng lớn đường dài và trong đô thị để giảm sự đi lại bằng phương tiện cá nhân…
3. Về việc trong tháng an toàn giao thông xảy ra nhiều tai nạn giao thông nghiêm trọng; việc lấn chiếm lòng lề đường - rào chắn, lô cốt đưa đón trẻ em tan trường lộn xộn gây ùn tắc giao thông:
Từ năm 1997 thì tháng 9 hàng năm được Thủ tướng Chính phủ chọn là tháng an toàn giao thông với mục đích đây là tháng cao điểm, tập trung thực hiện công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn cả nước. Từ đó đến nay, vào tháng 9 hàng năm, các Bộ ngành và địa phương đều có các hoạt động mạnh mẽ, tập trung đẩy mạnh công tác bảo đảm TTATGT trong đó đặc biệt chú trọng là hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TTATGT và mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về TTATGT; kết quả đạt được nhìn chung, trong tháng an toàn giao thông thì tình hình TNGT giảm so với cùng kỳ năm trước,; trong tháng an toàn giao thông năm 2009, cả nước xảy ra 895 vụ TNGT, làm chết 814 người, bị thương 591 người; so với tháng 9 năm 2008, TNGT giảm cả 03 tiêu chí: giảm 71 vụ (-7,34%), giảm 50 người chết (-5,78%) và giảm 14 người bị thương (-2,31%).
Tuy nhiên, cuối tháng 9 và đầu tháng 10 có xảy ra một số vụ TNGT nghiêm trọng do xe ô tô khách gây ra mà nguyên nhân chủ yếu gây tai nạn là do lái xe điều khiển xe chạy nhanh, vượt lấn đường, không xử lý được khi gặp xe đi ngược chiều nên đâm trực diện.
Trong hoạt động vận tải khách bằng ô tô, thì ô tô là nguồn nguy hiểm cao độ và sự an toàn của hành khách phụ thuộc chủ yếu vào ý thức chấp hành pháp luật về ATGT của người lái xe. Hành vi vi phạm liên quan đến lỗi và ý thức của người lái xe thì thường xảy ra bất ngờ và khi phát hiện thì đã gây vi phạm hoặc hậu quả.
Biện pháp chủ yếu để giải quyết vấn đề tai nạn giao thông đối với xe ô tô khách là tăng cường giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và đạo đức nghề nghiệp của người lái xe; kết hợp với việc phòng chống bằng các giải pháp công nghệ như thiết bị kiểm soát tốc độ, kiểm soát hành trình kết hợp với tăng cường kiểm tra, xử phạt nặng để răn đe các hành vi vi phạm của lái xe, doanh nghiệp hoạt động vận tải trong việc thực hiện các quy định về bảo đảm an toàn giao thông đối với người và phương tiện trong hoạt động vận tải khách.
Về rào chắn lô cốt thi công, lấn chiếm hè đường buôn bán, đưa đón trẻ em tan trường lộn xộng như ý kiến nhận xét của Đại biểu, đây là một thực tế tồn tại đang diễn ra mà hiện nay chính quyền địa phương ở hai thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đang tập trung khắc phục với các giải pháp khá mạnh mẽ như đình chỉ, rút giấy phép thi công đối với các dự án dây dưa, kéo dài, không bảo đảm an toàn giao thông kết hợp đẩy nhanh tiến độ thi công trả lại mặt đường lưu thông; xử phạt mạnh các hành vi lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để kinh doanh, buôn bán trái phép; quy định các tuyến phố văn minh đô thị cấm buôn bán hàng rong, bầy bán hàng hóa trên vỉa hè; quy định trách nhiệm của nhà trường và chính quyền địa phương trong việc bảo đảm TTATGT ở cổng trường, bố trí các vị trí đưa đón học sinh bảo đảm không gây lộn xộn, mất an toàn giao thông, ùn tắc giao thông tại cổng trường; đối với những trường lớn, số lượng học sinh đông thì bố trí lực lượng thường xuyên hướng dẫn bảo đảm an toàn giao thông.
4. Về việc giải ngân các nguồn vốn đầu tư giao thông quá chậm. Nợ giao thông trên 10 ngàn tỷ đồng:
- Về nội dung giải ngân các nguồn vốn đầu tư quá chậm: trong những năm vừa qua, việc giải ngân các nguồn vốn nói chung chậm (kể cả các dự án giao thông) do nhiều nguyên nhân: các bất cập trong thể chế chính sách chậm được gỡ; công tác giải phóng mặt bằng quá khó khăn; năng lực yếu kém của các nhà thầu; tình hình biến động giá cả,…
Để tháo gỡ Chính phủ đã tập trung điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật, các chính sách liên quan đến đầu tư xây dựng, các địa phương đã tăng cường một bước công tác giải phóng mặt bằng; Bộ GTVT tăng cường công tác chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn cho các nhà thầu nhất là khó khăn về tài chính nên công tác giải ngân có nhiều tiến bộ. Năm 2008, Bộ GTVT đã hoàn thành kế hoạch năm, riêng vốn Trái phiếu Chính phủ vượt 25%; năm 2009, sau 10 tháng nguồn vốn ngân sách nhà nước giải ngân 5.640 tỷ/5.008 tỷ Thủ tướng Chính phủ giao, đạt 113% kế hoạch, vốn Trái phiếu Chính phủ giải ngân 8.362,3 tỷ/10.000 tỷ Thủ tướng Chính phủ giao, đạt 83,6% dự kiến cả năm sẽ vượt nhiều.
- Về nội dung nợ giao thông trên 10.000 tỷ đồng:
Đến nay, vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông do Bộ GTVT quản lý nợ ngân sách nhà nước 8.898 tỷ đồng, trong đó: Nợ ứng trước ngân sách nhà nước năm 2004 theo quyết định 910/QĐ-TTg: 1.726 tỷ đồng, nợ ứng trước ngân sách năm 2008 là 3.022 tỷ đồng, năm 2009 là 4.150 tỷ đồng.
Đây là khoản vốn ngân sách nhà nước ứng trước để thi công các công trình hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước nói chung và các địa phương nói riêng, nhất là trong điều kiện khủng hoảng kinh tế cần tăng cường đầu tư để thực hiện chủ trương kích cầu chống suy giảm kinh tế. Ngân sách nhà nước phải có trách nhiệm cân đối để hoàn ứng ngân sách trong các năm tới.
Bộ GTVT trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh đã quan tâm đến hoạt động của ngành giao thông vận tải./.