Dự án đường sắt Bắc-Nam xuyên quốc gia là dự án xây dựng tuyến đường sắt dài 677km, kết nối các quốc gia Trung Á Kazakhstan và Turkmenistan với Iran và vịnh Ba Tư. Tuyến đường bắt đầu tại Uzen, Kazakhstan tới Gyzylgaya-Bereket-Etrek ở Turkmenistan và kết thúc tại Gorgan thuộc tỉnh Golestan của Iran. Tại Iran, tuyến đường sắt này sẽ kết nối với mạng lưới đường sắt quốc gia của nước này để tới các cảng trên Vịnh Ba Tư.
Ước tính dự án có trị giá 620 triệu $ do các chính phủ Kazakhstan, Turkmenistan và Iran đồng tài trợ. Dự kiến tuyến đường sắt sẽ đi vào hoạt động trong năm 2011. Tuyến đường có chiều dài 137km ở Kazakhstan, 470km chạy trong lãnh thổ Turkmenistan và 70km tại Iran.
Quá trình xây dựng tuyến đường ở Turkmenistan bắt đầu ở Bereket từ tháng 12 năm 2007 trong khi tại Kazakhstan việc khởi công lại bắt đầu vào tháng 7 năm 2009.
Đến tháng 7 năm 2010, đã có khoảng 300 km đường ray xe lửa được đặt ở Turkmenistan. 377km còn lại dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2010.
Tuyến đường sẽ được điện khí hóa sử dụng hệ thống cấp điện 10kV trên không, hệ thống phân phối và kiểm soát giám sát, và thu thập dữ liệu (SCADA). SCADA là một hệ thống tập trung hóa điều khiển với các màn hình và hệ điều khiển giám sát toàn bộ hoạt động của đoàn tàu. Hầu hết các hoạt động của đoàn tàu được kiểm soát với sự giúp đỡ của một đơn vị điều khiển tự động từ xa (RTU), hoặc bằng bộ điều khiển logic khả trình (PLC).
Hiện tại, Chính phủ Turkmenistan đang tập trung cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông nhằm mục đích thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các vùng nghèo khó. Là đất nước có tiềm năng lớn về vận chuyển hàng hóa số lượng lớn như dầu khí, tài nguyên khoáng sản, sản phẩm nông nghiệp và dệt may, liên kết đường sắt sẽ tạo nên một kết nối quan trọng, nối liền các nước láng giềng. Hiện nay tất cả các hàng nhập khẩu và xuất khẩu quá cảnh của nước này đều bằng đường bộ qua biên giới.
Tuy nhiên vận tải đường bộ trong nước là không đủ và không an toàn. Tuyến đường sắt sẽ bổ sung cho vận tải đường bộ. Khi hoàn thành, đây sẽ là con đường ngắn nhất giữa châu Âu và Trung Á, rút ngắn khoảng cách xuống 600 km và sẽ cho phép vận chuyển 5 triệu tấn hàng hóa/năm và còn có thể tăng lên 12 triệu tấn/năm.
Kazakhstan cũng có kế hoạch tăng cường xuất khẩu dầu từ 58 triệu tấn/năm hiện nay lên 120-150 triệu tấn/năm vào năm 2015. Dự án cũng nhằm mục đích tạo ra một hệ thống vận tải đa phương thức cung cấp tuyến liên kết liền mạch trong khu vực cho hành khách đi du lịch.
Theo Rail Magazine