Vận chuyển quặng apatit và phân bón có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển của Đường sắt VN và Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Tập đoàn HCVN).
Phối hợp chặt chẽ, nâng cao sản lượng
Để thống nhất tập trung huy động tối đa năng lực vận chuyển apatit, ngày 22/1/2010, Tổng giám đốc Đường sắt VN đã Quyết định thành lập tổ chỉ đạo vận chuyển apatit. Tổ chỉ đạo có nhiệm vụ thường xuyên theo dõi, cập nhật tình hình vận chuyển quặng apatit; phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn HCVN để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, các sự cố phát sinh trong vận tải. Đường sắt VN đã bố trí chạy thêm 1 hành trình để tổ chức chạy tàu chuyên luồng chở apatit từ Ga Xuân Giao, nâng tổng số tàu chuyên luồng vận chuyển apatit lên 7 đôi/ngày. Bố trí đầu máy có công suất lớn và ghép đôi đầu máy để nâng sức kéo, sức chở của đoàn tàu. Tập trung các toa xe (H, N) chất lượng cao, tải trọng lớn, dập date chuyên dùng chở apatit (hiện đã sử dụng tới gần 100% toa xe N và 75% toa xe H hiện có của Đường sắt VN). Khẩn trương đưa vào sử dụng thiết bị đuôi tàu (bỏ toa xe trưởng tàu); nâng sức chở của đoàn tàu, tăng số lượng toa xe (TX), tổng trọng hàng hóa trong đoàn tàu chuyên chở apatit.
Trên cơ sở đã thống nhất với Đường sắt VN, Tập đoàn HCVN đã trực tiếp phân bổ khối lượng cụ thể cho các nhà máy sản xuất phân bón, tạo điều kiện để Đường sắt VN có cơ sở tổ chức chạy tàu phù hợp. Chỉ đạo các nhà máy tăng cường khả năng tiếp nhận hàng khi Đường sắt VN nâng cao khối lượng vận chuyển. Đầu tư nâng cấp đường chuyên dùng, thiết bị, máy móc để nâng cao năng lực xếp dỡ apatit. Thường xuyên phối hợp, thông báo kịp thời với Đường sắt VN khi các nhà máy cũng như đường sắt mỏ gặp sự cố (mất điện, hư hỏng thiết bị, máy móc...), ngừng hoặc giảm khả năng tiếp nhận hàng hóa để chỉ đạo cân đối sản lượng, cấp bù cho các điểm khác...
Với việc phối hợp chặt chẽ giữa Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN thực hiện hiệu quả các biện pháp đã thống nhất, năm 2010, Đường sắt VN đã vận chuyển 1.419.905 tấn apatit (tăng 11,3% so với cùng kỳ) cho Tập đoàn HCVN. Khối lượng vận chuyển năm 2011 đã được Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN thống nhất phấn đấu 1.630.000 tấn (tăng 15% so với năm 2010, tương đương 210.000 tấn).
Với cơ sở năng lực khai thác vận chuyển (dung lượng đường sắt, đầu máy toa xe...) hiện nay thì việc phấn đấu thực hiện 1.630.000 tấn apatit trong năm 2011 và đáp ứng được nhu cầu vận chuyển cho những năm tiếp theo (theo dự báo của Tập đoàn HCVN nhu cầu vận chuyển cho những năm tới tăng trên 2 triệu tấn/năm) của Đường sắt VN là tương đối khó khăn do cơ sở hạ tầng trên tuyến đường sắt phía Tây còn hạn chế, năng lực chạy tàu đã bão hòa. Đặc biệt, năng lực của Ga Xuân Giao A theo thiết kế chỉ đáp ứng được khối lượng vận chuyển khoảng 900.000 tấn/năm. Hơn nữa vào dịp hè (khoảng 3 tháng), dịp Tết (hơn 1 tháng), để phục vụ đi lại của nhân dân, đường sắt VN phải tổ chức chạy thêm các đôi tàu khách nên đã ảnh hưởng không ít đến công tác khai thác, tổ chức chạy tàu hàng. Thiên tai, bão lũ... bất thường cũng ảnh hưởng đến công tác vận chuyển, tiêu thụ hàng hóa, gây đọng dỡ, dọng xe..., thậm chí phải ngừng chạy tàu hàng do lũ lụt, tắc đường...
Quyết tâm đảm bảo sản lượng vận chuyển năm 2011
Để đảm bảo thực hiện được sản lượng vận chuyển apatit ngày càng tăng, ngay từ cuối năm 2010, Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN đã thống nhất triển khai một số biện pháp.
Công ty Apatit Việt Nam nghiên cứu xây dựng thêm 1 đường tại Ga Xuân Giao B (đường sắt mỏ), đầu tư thêm toa xe để vận chuyển apatit. Công ty Apatit Việt Nam cung cấp "Phiếu cân hàng" cho Trạm Vận tải hàng hóa Xuân Giao (Chi nhánh Vận tải hàng hóa đường sắt Lào Cai) để cùng giám sát việc xếp hàng, không để xảy ra quá tải, bội tải, phải hạ tải, gây ách tắc trong sản xuất. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội hoàn thiện quy chế phối hợp với đường sắt mỏ để phù hợp với mô hình tổ chức sản xuất hiện nay. Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt chỉnh bị đủ TX, đảm bảo cấp xếp tối thiểu bình quân 150 TX/ngày; toa xeđảm bảo chất lượng và vệ sinh sạch sẽ, hạn chế tối đa để toa xe hỏng sửa chữa tại Ga Xuân Giao A. Phối hợp chặt chẽ với Công ty Apatit Việt Nam để lập kế hoạch cấp toa xexếp hàng ngày, đảm bảo cấp xe phù hợp với năng lực xếp, dỡ. Trung tâm Điều hành VT đường sắt đưa đủ toa xe xếp theo yêu cầu và tổ chức chạy đủ hành trình. Hàng quý, luân phiên giữa Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt và Công ty Apatit Việt Nam tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm (có sự tham gia của đường sắt VN, Tập đoàn HCVN và các đơn vị liên quan) về tình hình vận chuyển apatit,
Có thể nhận thấy, bước sang năm 2011, kết quả vận chuyển apatit trong 2 tháng đầu đạt tương đối tốt, khối lượng vận chuyển đạt 277.090,5 tấn, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2010 (bình quân đạt 4.696,5 tấn/ngày). Số toa xe cấp xếp bình quân 140,5 toa xe/ngày.
Hiện nay, Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN thường xuyên chỉ đạo sát sao các đơn vị trực thuộc tiếp tục thực hiện các biện pháp đã triển khai trong thời gian qua. Công ty Apatit Việt Nam đầu tư thêm cầu cân tại các điểm xếp hàng và sửa chữa xong cầu cân tại Ga Xuân Giao B. Để tạo điều kiện thuận lợi trong việc xếp hàng, đường sắt VN đồng ý tính trọng lượng xếp hàng (quặng apatit) theo thực tế nhưng không thấp hơn 90% và không cao hơn 105% trọng tải cho phép xếp hàng của TX.
Nhằm tiếp tục nâng cao sản lượng vận chuyển apatit, ngày 10/3/2011, Đường sắt VN do ông Phạm Công Trịnh - Phó Tổng giám đốc Đường sắt VN làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Tập đoàn HCVN do ông Nguyễn Gia Tường - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn HCVN làm trưởng đoàn và đã thống nhất một số biện pháp. Cụ thể: Đường sắt VN sẽ cung cấp cho Công ty Apatit Việt Nam quy định tải trọng tấn/mét cầu đường trên các tuyến đường sắt VN để đường sắt mỏ làm căn cứ (tải trọng tấn/mét cầu đường) xếp hàng đúng quy định, chống quá tải, bội tải. Việc cân kiểm tra tải trọng hàng hóa (apatit) trên toa xephải được duy trì thường xuyên, nghiêm túc, không làm chiếu lệ, "Phiếu cân hàng" và "Hóa đơn xuất hàng hóa" (apatit) phải khớp nhau. Không để xảy ra tình trạng xếp hàng quá tải, phải hạ hàng, hạ tải. Trong tháng 4-2011, Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội và đường sắt mỏ hoàn thiện xong quy chế phối hợp để thống nhất phối hợp thực hiện khai thác, vận chuyển, xếp dỡ quặng apatit, đảm bảo tăng sản lượng. Duy trì nghiêm túc việc tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm về tình hình vận chuyển apatit giữa Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt và Công ty Apatit Việt Nam. Kịp thời chấn chỉnh, bổ cứu những khó khăn, thiếu sót, bất cập... trong công tác vận chuyển apatit.
Với những biện pháp cụ thể, kịp thời, sự phối hợp chặt chẽ giữa Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN, tin tưởng, năm 2010 Đường sắt VN và Tập đoàn HCVN sẽ đảm bảo thực được sản lượng vận chuyển 1.630.000 tấn apatit theo kế hoạch.
Báo Đường sắt