Ðường sắt nước ta có tổng chiều dài hơn 2.600 km chính tuyến, hơn 400 km đường trong ga và 108 km đường nhánh, phân bố dọc theo chiều dài đất nước cùng hàng chục tuyến đường sắt chuyên dùng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và các địa phương. Chính từ đặc điểm này, tình trạng mở đường ngang trái phép qua đường sắt và vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt diễn ra khá phức tạp. Việc xây dựng hệ thống đường gom và hàng rào đường gom tại các khu đô thị, công nghiệp và dân cư là biện pháp mang lại hiệu quả thiết thực nhất trong việc kiềm chế và giảm thiểu tai nạn giao thông đường sắt.
Ðường sắt Việt Nam hiện còn khá nhiều điểm giao cắt đồng mức giữa đường sắt và đường bộ, hơn 1.500 đường ngang hợp pháp và hơn 4.700 lối đi dân sinh bất hợp pháp. Ðồng thời, ý thức chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường sắt (TTATGTÐS) của người dân và phương tiện còn kém, khiến số vụ tai nạn giao thông đường sắt còn ở mức cao.
Trước năm 2002, tại TP Hồ Chí Minh, tình hình TTATGTÐS diễn biến hết sức phức tạp. Chỉ gần 14 km đường sắt chạy qua địa bàn thành phố, nhưng mỗi năm, có hơn 40 vụ tai nạn xảy ra, cướp đi sinh mạng và làm bị thương hơn 50 người. UBND thành phố Hồ Chí Minh phối hợp ngành đường sắt xây dựng kế hoạch lập lại TTATGTÐS. Thành phố quyết tâm giải tỏa, trả lại hành lang đường sắt theo đúng quy định, đất đai nằm trong chỉ giới không được đền bù, chỉ được hỗ trợ kinh phí di chuyển. Hơn 1.200 hộ dân có công trình vi phạm phải tháo dỡ và di dời. Ngoài ra, xây dựng hàng rào bảo vệ, khu vực dân cư sinh sống cạnh đường sắt đều được làm đường gom và hàng rào đường gom để ngăn chặn việc vi phạm, lấn chiếm hành lang đường sắt. Hơn 100 lối đi dân sinh được đóng lại hoàn toàn, tổ chức thành 27 đường ngang hợp pháp. Thành phố đã xây dựng 18,5 km đường gom, 22,3 km hàng rào với tổng kinh phí gần mười tỷ đồng do ngân sách thành phố và các quận đầu tư. Chỉ trong vòng ba năm, dự án đã hoàn thành và đạt hiệu quả cao trong việc kiềm chế, giảm thiểu tai nạn giao thông đường sắt. TP Hồ Chí Minh là địa phương đầu tiên trong cả nước thực hiện thành công việc xây dựng hệ thống đường gom và hàng rào đường gom cho toàn bộ tuyến đường sắt chạy qua địa bàn. Từ chỗ tình hình diễn biến phức tạp nhất, đến nay, TP Hồ Chí Minh luôn là địa phương dẫn đầu về bảo đảm TTATGTÐS.
Từ kinh nghiệm của TP Hồ Chí Minh, ngành đường sắt đã xây dựng và đưa vào sử dụng hai công trình đường gom và hàng rào đường gom trên địa bàn thị xã Tam Ðiệp (Ninh Bình), kinh phí 2,6 tỷ đồng và trên địa bàn TP Nam Ðịnh, kinh phí 2,4 tỷ đồng. Hai công trình này đưa vào sử dụng, đã xóa bỏ hoàn toàn 38 lối đi dân sinh - 'điểm đen' về tai nạn giao thông đường sắt trên địa bàn hai tỉnh. Năm 2010, sau khi xảy ra hai vụ tai nạn nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng trong một ngày làm chết bốn người, hai người bị thương tại đường ngang cảnh báo tự động thuộc địa bàn xã Ngọc Hồi (Thanh Trì, Hà Nội), ngành đường sắt cũng khắc phục bằng cách xây đường gom và hàng rào đường gom, xóa 20 lối đi dân sinh bất hợp pháp. Ðường ngang cảnh báo tự động trên đã được ngành đường sắt hủy bỏ.
Qua kinh nghiệm của các địa phương trên, ngành đường sắt đã nhận định, việc đầu tư xây dựng đường gom và hàng rào đường gom là biện pháp mang lại hiệu quả thiết thực nhất. Việc này cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền cơ sở. Các cơ quan chức năng cần tuyên truyền, phổ biến để người dân tự giác dỡ bỏ công trình vi phạm. Trường hợp có hành vi vi phạm, cố tình chống đối, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần xử lý nghiêm minh.
Ðể chấm dứt tình trạng gia tăng các lối đi dân sinh bất hợp pháp, ngành đường sắt kiến nghị các địa phương không cấp đất, không xây dựng các công trình vi phạm hành lang đường sắt. Ðối với việc cấp đất giáp ranh chỉ giới, cần có quy hoạch và xây dựng đường phù hợp, tránh mở thêm lối dân sinh qua đường sắt. Hiện có hơn 1.500 đường ngang hợp pháp, nhưng có tới hơn 1.300 đường ngang không đủ tiêu chuẩn theo quy định. Vì vậy, cần phải có quy định cụ thể ở từng đường ngang, cho phép những loại xe nào được lưu thông.
Nhân dân