Ngày 22/6/2015, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức Lễ công bố Chỉ số hiệu quả hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật về kinh doanh của các Bộ năm 2014 (Ministerial Efficiency Index- MEI 2014). Đây là sự kiện được dư luận và báo chí dành nhiều quan tâm.
Ngày 22/6/2015, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức Lễ công bố Chỉ số hiệu quả hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật về kinh doanh của các Bộ năm 2014 (Ministerial Efficiency Index- MEI 2014). Đây là sự kiện được dư luận và báo chí dành nhiều quan tâm.
MEI là chỉ số hiệu quả hoạt động pháp luật về kinh doanh của các Bộ. MEI được VCCI thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 2353/VPCP-PL ngày 18/4/2011 về thực hiện đánh giá thường niên hiệu quả hoạt động pháp luật về kinh doanh của các Bộ và triển khai Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 18/3/2014 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, trong đó có nhiệm vụ Nghiên cứu xếp hạng tín nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp đối với các Bộ, ngành và các địa phương.
MEI 2014 đánh giá hiệu quả hoạt động pháp luật của 14 Bộ có liên quan chặt chẽ nhất tới doanh nghiệp (Bộ KHĐT, Bộ Tư pháp, Bộ NN&PTNT, Bộ LĐTB&XH, Bộ GTVT, Bộ Công thương, Bộ KHCN, Bộ Tài chính, NHNN, Bộ Tài nguyên & môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Thông tin & truyền thông, Bộ VHTT&DL), dựa trên phản hồi điều tra của 228 hiệp hội doanh nghiệp cấp Trung ương và cấp tỉnh, đại diện cho 409 nghìn doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân kinh doanh trên toàn quốc. Khác với MEI 2012 (xếp hạng thứ tự các Bộ theo một thang điểm tổng hợp), MEI 2014 đánh giá dựa trên một bộ chỉ số gồm 5 chỉ số độc lập với 5 bảng xếp hạng riêng cho các Bộ ở mỗi chỉ số, bao gồm:
- Soạn thảo văn bản QPPL;
- Chất lượng văn bản QPPL;
- Công khai thông tin, tuyên truyền và phổ biến pháp luật;
- Tổ chức thi hành pháp luật;
- Rà soát, kiểm tra, tổng kết thi hành pháp luật.
Kết quả xếp hạng cụ thể của Bộ Giao thông vận tải trong 14 Bộ như sau:
· Rà soát, kiểm tra, tổng kết thi hành pháp luật: Đứng thứ 1 với 68,22 điểm, (NHNN đứng thứ 2 với 65,80 điểm). Đây cũng là chỉ số cho thấy khoảng cách xa nhất giữa Bộ đứng đầu và đứng cuối (Đứng cuối là Bộ Y tế với 50,85 điểm).
· Tổ chức thi hành pháp luật: Đứng thứ 2 với 74,11 điểm (Sau Ngân hàng NN Việt Nam với số điểm rất sít sao 74,59 điểm), (Đứng cuối là Bộ Tài nguyên & Môi trường với 65,23 điểm)
· Chất lượng văn bản QPPL: Đứng thứ 3 với 64,59 điểm (bám rất sát hai Bộ dẫn đầu lần lượt là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với số điểm 66,06 và Bộ KHĐT với 64,79 điểm), (Đứng cuối là Bộ Y tế với 55,18 điểm)
· Soạn thảo văn bản QPPL: Đứng thứ 5 với 53,07 điểm (Sau Bộ KHĐT với 58,08 điểm; Bộ Tư pháp với 56,45 điểm; Bộ NN&PTNN với 53,61 điểm, Bộ LĐTB&XH với 53,18 điểm), (Đứng cuối là Bộ VHTT&DL với 44,78 điểm)
· Công khai thông tin, tuyên truyền và phổ biến pháp luật: Đứng thứ 5 với 61,52 điểm (Sau Bộ TT&TT với 62,60 điểm; Bộ NN&PTNN với 62,39 điểm; Bộ Tư pháp với 62,05 điểm; Bộ KHĐT với 61,78 điểm), (Đứng cuối là Bộ VHTT&DL với 57,71 điểm)
Như vậy, Bộ GTVT dẫn đầu 14 Bộ ở Chỉ số xếp hạng hiệu quả rà soát, kiểm tra, tổng kết thi hành pháp luật với 68,22 điểm. Ở các chỉ số còn lại, Bộ GTVT cũng đều đứng trong tốp đầu. Nếu xét điểm số tuyệt đối, Bộ GTVT chỉ đứng đầu duy nhất chỉ số về rà soát, kiểm tra thi hành pháp luật, nhưng về mức độ cải thiện điểm số so với chính mình ở MEI 2012 thì Bộ GTVT đứng hạng nhất ở 3 trong 5 chỉ số, bao gồm Chỉ số hiệu quả hoạt động tổ chức thi hành pháp luật (với mức tăng 50,99%), Chỉ số hiệu quả rà soát, kiểm tra, tổng kết thi hành pháp luật (tăng 41,16%) và Chỉ số chất lượng văn bản quy phạm pháp luật (tăng 16,07%).
Trong từng chỉ số, điểm tăng thêm của Bộ Giao thông vận tải cũng cao gấp nhiều lần điểm tăng thêm trung bình của các Bộ, cụ thể là cao hơn gần 6 lần ở Chỉ số hiệu quả rà soát, kiểm tra, tổng kết thi hành pháp luật; hơn 3 lần ở Chỉ số chất lượng văn bản quy phạm pháp luật; hơn gần 2 lần ở Chỉ số hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật.
Mức cải thiện điểm số của Bộ GTVT ở MEI 2014 so với MEI 2012 là 27,58%, dẫn đầu trong 14 Bộ và vượt xa mức cải thiện của Bộ NN&PTNN (Bộ đứng thứ 2 với mức cải thiện là 12,26%), cách xa mức cải thiện của Bộ VHTT&DL (đứng ở vị trí cuối cùng với 6,34%).
Xếp hạng MEI cho thấy sự bứt phá của Bộ Giao thông vận tải, với sự tăng điểm ấn tượng nhất trong MEI 2014 so với 13 Bộ còn lại. Bộ Giao thông vận tải được tôn vinh là Ngôi sao cải cách của năm 2014 khi “lội ngược dòng” từ tốp cuối lên tốp đầu. Các Hiệp hội doanh nghiệp nhìn nhận đột phá này với một sự ghi nhận rằng: “Nơi nào có quyết tâm và hành động quyết liệt để cải cách thì chắc chắn hiệu quả sẽ được cải thiện”. Chủ tịch VCCI nhận xét, kết quả này là “một sự tăng điểm ấn tượng của Bộ Giao thông vận tải, thể hiện đúng những gì Bộ này đã và đang làm được trong thời gian qua”.
Tuy nhiên, mặc dù Bộ Giao thông vận tải đã có những bước tiến vượt bậc nhưng kết quả ngày hôm nay mới là một sự ghi nhận của các Hiệp hội doanh nghiệp. Muốn đáp ứng được nguyện vọng của các doanh nghiệp, Bộ Giao thông vận tải vẫn còn phải tiếp tục nỗ lực.
Từ kết quả của MEI 2014, có thể thấy rằng, trừ điểm số về Tổ chức thi hành pháp luật, các chỉ số còn lại của Bộ vẫn chỉ ở mức trung bình và trung bình khá (dao động từ 50 đến 70 điểm). Một số chỉ tiêu có số điểm thấp, cần được tập trung cải thiện, như: Dự thảo lấy ý kiến; Thông tin cung cấp khi lấy ý kiến; Cách thức tiếp thu ý kiến; Lấy ý kiến VCCI; Hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Bởi thế, sau MEI 2014, để khắc phục những điểm yếu trên, ngày 25/6/2015, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã ban hành Chỉ thị số 08/CT-BGTVT về việc nâng cao chất lượng trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật của Bộ Giao thông vận tải. Tại chỉ thị, Bộ trưởng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị nghiêm túc triển khai việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật theo đúng quy định tại Thông tư số 58/2013/TT-BGTVT ngày 30/12/2013 của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải về việc xây dựng, ban hành, hợp nhất văn bản quy phạm pháp luật, kiểm soát thủ tục hành chính, theo dõi thi hành pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến những nội dung như:
- Trong quá trình lấy ý kiến đối với các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, phải phân nhóm đối tượng chịu sự điều chỉnh của chính sách để việc xin ý kiến có chủ đề, có chiều sâu. Đối với dự thảo văn bản liên quan đến quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp, phải lấy ý kiến của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội chuyên ngành giao thông vận tải.
- Trong nội dung của từng quy phạm pháp luật, các cơ quan quản lý Nhà nước phải nhận lấy những nhiệm vụ khó khăn, không đẩy những khó khăn đó cho doanh nghiệp. Những việc gì doanh nghiệp có thể tự làm thì để cho doanh nghiệp làm, cơ quan quản lý Nhà nước chỉ kiểm tra, giám sát. Mọi quy định phải theo phương châm tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp.
- Tiếp tục cải cách, đơn giản hoá triệt để các thủ tục hành chính. Các cơ quan, đơn vị trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình phải chủ động đối thoại và lắng nghe tiếng nói của các doanh nghiệp để tháo gỡ các khó khăn, tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 18/3/2014 của Chính phủ.
- Sau khi có bản dự thảo cuối cùng, cơ quan chủ trì trình phải gửi lại cho Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và đăng tải toàn văn trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ, Trang thông tin điện tử của cơ quan, đơn vị và đưa tin trên phương tiện thông tin đại chúng (trừ văn bản có nội dung thuộc bí mật nhà nước) để tăng tính minh bạch và giúp người dân, doanh nghiệp nắm được mức độ tiếp thu, ghi nhận ý kiến nhân dân từ các cơ quan nhà nước, tránh tiếp thu một cách hình thức…