Năm 2010, ngành đường sắt tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh trong điều kiện gặp nhiều khó khăn. Vận tải đường sắt tiếp tục phải đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt của các phương tiện vận tải khác. Chất lượng nguồn nhân lực vẫn chưa được cải thiện.
Nguồn vốn đầu tư cho các dự án cũng như vốn phục vụ sản xuất hàng ngày chưa được giải quyết kịp thời. Thiên tai, bão lụt liên tiếp tại miền Trung đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành đường sắt... Những khó khăn đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các đơn vị trong khối đầu máy, toa xe (đầu máy toa xe). Mặc dù vậy, các đơn vị cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Năm 2010, đầu máy vận dụng đạt 208,9 đầu máy /ngày, so với năm 2009 tăng 1,1%. Ngày máy kéo tàu đạt 43.919 ngày máy, tăng 4,2%. Km chạy chính 21.987.763 km, so với năm 2009 bằng 99%. Tấn.km tổng trọng đạt 12.550.836 T.km, tăng 0,8%.
So với năm 2009, năm 2010, toa xe vận dụng bình quân trong cả 3 công ty vận tải đều tăng. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội vận dụng bình quân 538 toa xe/ngày, tăng 5,9%. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Sài Gòn vận dụng bình quân 258,68 toa xe/ngày, tăng 3,3%. Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt vận dụng bình quân 4397 toa xe/ngày, tăng 0,3%.
Trong công tác sửa chữa nhỏ (SCN) toa xe, Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội sửa chữa 482 toa xe, hoàn thành 124,8% kế hoạch và tăng 5,7% so với năm 2009. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Sài Gòn sửa chữa 380 toa xe, hoàn thành 100,7% kế hoạch, tăng 10,7%. Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt sửa chữa 2400 toa xe, đạt 96% kế hoạch và bằng 89,3% so với năm 2009. Về sửa chữa lớn (SCL) toa xe, Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội sửa chữa 129 toa xe, đạt 96,9% kế hoạch, so với năm 2009 bằng 143,3%. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Sài Gòn sửa chữa 67 toa xe, hoàn thành 100% kế hoạch, nhưng mới bằng 64,4% so với năm 2009. Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt sửa chữa 364 toa xe , mới đạt 88,9% kế hoạch, nhưng so với năm 2009 tăng 9,3%.
Trong công tác an toàn chạy tàu, năm 2010, khối đầu máy toa xe để xảy ra 10 vụ tai nạn làm trật bánh đầu máy toa xe (3 vụ chưa phân tích được trách nhiệm). Sự cố kỹ thuật trong hệ đầu máy xảy ra 186 vụ, giảm 63 vụ (tương đương 25,3%) so với năm 2009. Hệ toa xe xảy ra 358 vụ, so với năm 2009 giảm 21 vụ (tương đương 5,6%). Những sự cố tập trung chủ yếu ở hỏng hãm (104 vụ), bó hãm (59 vụ), các hư hỏng khác (109 vụ)...
Dự án đầu tư 70 bộ thiết bị giám sát đuôi tàu (Nam Phi) đã đưa vào sử dụng, khai thác và đạt hiệu quả cao; đã thực hiện sử dụng thiết bị giám sát đuôi tàu thay thế toa xe trưởng tàu hàng trên các tuyến đường sắt phía Bắc sông Hồng. Tiến hành lắp đặt thiết bị định vị (GPS) trên tất cả các đầu máy , lắp công tơ đo điện trên 41 toa xe công vụ phát điện (CVPĐ), triển khai dây chuyền sản xuất lò xo tại Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội.
Hiện nay, khối đầu máy toa xe đang tiếp tục thực hiện các dự án đầu tư 70 bộ thiết bị giám sát đuôi tàu của Trung Quốc; lắp ráp 20 đầu máy D19E tại Nhà máy Xe lửa Gia Lâm; đóng mới 300 toa xe hàng. Với dự án mua cẩu cửu viện (1435mm) và toa xe kèm theo hiện Đường sắt VN đã phê duyệt kế hoạch đấu thầu và đang chọn nhà thầu cung cấp. Công tác cải tạo toa xe khách đoàn tàu SE1/2 đã thực hiện được 37/48 toa xevà cải tạo 60 toa xe điện 24 Volt tại Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội. Cải tạo, lắp máy điều hòa không khí trần xe cho 3 toa xe máy lạnh (gầm xe), hòa đồng bộ máy phát điện cho toa xe CVPĐ tại Công ty Vận tải hành khách đường sắt Sài Gòn...
Có thể nhận thấy, năm 2010, đối với khối đầu máy toa xe, từ Đường sắt VN tới các công ty, Liên hiệp Sức kéo đường sắt, xí nghiệp... đã có sự tập trung, thống nhất. Việc duy trì tổ chửc giao ban (khối đầu máy toa xe) hàng tháng đã giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc tại cơ sở. Trong điều kiện sản xuất kinh doanh của ngành còn gặp nhiều khó khăn; chi phí vận doanh cho công tác sửa chữa đầu máy toa xe cũng bị ảnh hưởng, nhưng các đơn vị đã hoàn thành tốt công tác sửa chữa đầu máy toa xe. Đặc biệt, 2 công ty vận tải hành khách đường sắt Hà Nội và Sài Gòn đã không để toa xe phải nợ cấp sửa chữa. Luôn đáp ứng được sức kéo, sức chở, phục vụ sản xuất vận tải, kinh doanh của ngành, kể cả trong những đợt cao điểm vận tải (hè, lễ, Tết...). Toàn khối đầu máy toa xe đã thực hiện tốt chủ trương tiết kiệm để giảm bớt khó khăn cho ngành. Cụ thể, đã đưa ra phương pháp giao định mửc nhiên liệu mới cho máy phát điện trên toa xe khách hợp lý hơn. Lượng nhiên liệu chạy tàu và máy phát điện mà các đơn vị tiết kiệm được hàng tỷ đồng. Để đảm bảo an toàn chạy tàu, giảm tai nạn, sự cố, khối đầu máy toa xe đã tiến hành nhiều biện pháp cụ thể như tổ chức các hội nghị chuyên đề về nâng cao chất lượng vận dụng đầu máy toa xe, công tác kiểm tra chất lượng sản phẩm; quy định về tổ chức, khai thác, kiểm tra kỹ thuật các toa xe ổ trượt... Do đó, năm 2010, sự cố chạy tàu do chủ quan đã giảm nhiều. Đặc biệt, ở Liên hiệp Sức kéo đường sắt, sự cố kỹ thuật giảm tới 25,3%.
Năm 2011, Đường sắt VN tiếp tục chỉ đạo các đơn vị khối đầu máy toa xe đảm bảo cung cấp đủ, kịp thời sức chở, sức kéo, đảm bảo chất lượng vận dụng đầu máy toa xe theo yêu cầu vận tải. Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt tập trung nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lượng quản lý toa xehàng, trong đó theo dõi được km chạy của toa xehàng. Tập trung chỉ đạo công tác sửa chữa định kỳ đầu máy toa xe, không để đầu máy toa xe "nợ cấp" tham gia vận tải. Để giảm thiểu sự cố toa xe hàng, các đơn vị cần nâng cao hơn nữa trách nhiệm của bộ phận nghiệm thu, KCS, phòng kỹ thuật, bộ phận mua sắm, quản lý vật tư, phụ tùng. Tập trung chỉ đạo và triển khai hiệu quả các dự án trọng điểm như dự án đóng mới 300 toa xehàng, dự án lắp ráp 20 đầu máy Đổi mới trong nước, hoàn thành dự án nâng cấp các ram xe tàu SE1/2, đóng mới toa xe khách. Chỉ đạo thực hiện tốt quy trình sửa chữa đầu máy toa xe đã ban hành. Tiếp tục hoàn thiện các quy trình liên quan đến công tác đầu máy toa xe (bổ sung hạn độ toa xe trong quy trình sửa chữa và vận dụng; ban hành quy trình sửa chữa vòng bi, sửa chữa lớn máy phát điện trên toa xe ...). Tổ chức thử nghiệm phụ gia tiết kiệm nhiên liệu (chemplex) ở Xí nghiệp đầu máy Sài Gòn và phụ gia (MAZ) máy phát điện trên toa xe công vụ phát điện của Xí nghiệp Vận dụng toa xe khách Hà Nội...
Báo Đường sắt