Đường sắt Indonesia: Tập trung nâng an cao toàn và năng lực vận tải

Ngày 13/09/2013

Đường sắt Indonessia tổ chức theo ngành dọc. Cơ sở hạ tầng thuộc sở hữu Nhà nước và do Công ty quốc doanh PT Kereta Api (PT KAI) quản lý khai thác chạy tàu và một công ty mới thành lập là PT Kereta Api Jabotabek quản lý chạy tàu đô thị khu vực Jakarta. Chính phủ quy định các tiêu chuẩn kỹ thuật và các quy phạm khai thác, chỉ đạo đường sắt thông qua Tổng cục Đường sắt.

Phần lớn Đường sắt Indonesia nằm trên đảo Java, trên đó có hai tuyến chính chạy dọc đảo cùng nhiều tuyến nhánh. Trên đảo Sumatra có ba tuyến (sắp tới là bốn) chưa nối kết với nhau, ở phần cực Bắc của tỉnh Aceh, Bắc Sumatra (khu vực phụ cận Medan), Tây Sumatra (Padang và vùng phụ cận) và Nam Sumatra và Lampung.

Đường sắt Indonessia tổ chức theo ngành dọc. Cơ sở hạ tầng thuộc sở hữu Nhà nước và do Công ty quốc doanh PT Kereta Api (PT KAI) quản lý khai thác chạy tàu và một công ty mới thành lập là PT Kereta Api Jabotabek quản lý chạy tàu đô thị khu vực Jakarta. Chính phủ quy định các tiêu chuẩn kỹ thuật và các quy phạm khai thác, chỉ đạo đường sắt thông qua Tổng cục Đường sắt. Điều đáng nói là PT KAI lại trực thuộc Bộ Xí nghiệp Quốc doanh, chứ không thuộc Bộ Vận tải. Các công ty đường sắt phải trả phí sử dụng hạ tầng.

Toàn mạng đường sắt Indonesia là khổ đường 1.067 mm, mặc dù trước đây cũng đã có khổ đường 1.435 mm và 750 mm. Tuyến mới xây dựng ở Aceh có khổ đường 1.435 mm. Phần lớn ĐS khu vực đô thị Jakarta đều điện khí hóa dây trời 1500V DC. Một số tàu điện công nghiệp khổ hẹp chạy trên đảo Java và Sumatra phục vụ các nhà máy đường và dầu cọ.

Năm 1953, chiếc đầu máy diesel - điện đầu tiên xuất hiện tại Indonesia. Công cuộc diesel hóa được tiến hành mạnh mẽ, trong những năm 1980, hầu hết các tuyến chính đều chạy đầu máy diesel. Trong những năm 1970, Nhật Bản cung cấp các đoàn tàu điện đa nguyên EMU cho Indonessia, thay thế hơn 60 đầu máy điện cũ.

Việc xây dựng mới những năm gần đây chủ yếu tập trung vào làm đường đôi và đường bốn trên các tuyến hiện có. Hầu hết các tuyến tàu điện cũ đều ngừng hoạt động, đưa tổng chiều dài đường sắt từ 7000 km xuống còn khoảng 3000 km.

Tàu khách có ba hạng: cao cấp, doanh nghiệp và tiết kiệm

Khác với Tây Sumatra, tuần chỉ có vài chuyến tàu du lịch, PT Kerela Api (Persero) chạy tàu khách hết sức nhộn nhịp. Tàu khách có nhiều hạng cho khách lựa chọn: từ hạng cao cấp có điều hòa nhiệt độ, ghế ngả ra được, toa xe thuộc loại cao cấp như các ĐS khác, đến hạng doanh nghiệp không có điều hòa nhưng có ghế ngả ra được, và hạng tiết kiệm ghế cứng, không điều hòa, giá vé rẻ.

Đường sắt trên đảo Java chủ yếu là chạy tàu khách, một số ít tàu hàng chở container, tàu hàng lẻ giữa Jakarta và Surabaya, tàu chở dầu và cát thạch anh ở Trung Java. Trái lại, đường sắt Nam Sumatra chủ yếu là chở hàng, than cho nhà máy điện được ưu tiên hơn chở khách, đường sắt Tây Sumatra phục vụ chủ yếu cho các nhà máy xi măng còn đường sắt Bắc Sumatra dành cho dầu cọ và các sản phẩm từ cao su.

Nâng cao năng lực vận tải hàng: làm đường đôi, tàu 60 toa, 20 tấn trục

Theo ông Ahmad Najib, Phó chủ tịch Ủy ban An toàn PT KAI, để nâng cao năng lực chuyên chở khách khu vực Java và chuyên chở than khu vực Sumatra thì cần giảm các rủi ro, phải nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng và đầu máy toa xe. Trong 10 năm tới, thách thức chính là phải xem xét quan hệ giữa tiêu chuẩn an toàn và mục tiêu năng lực, sẽ phải xem xét tới tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng cho toàn mạng về hàng hóa và hành khách.

Để nâng cao thị phần vận tải hàng hóa ở khu vực Java từ 1% hiện nay lên 6 % trong 5-10 năm nữa, Indonesia cần làm đường đôi, cải tạo tín hiệu... Ở miền Nam Sumatra, để tập trung nâng cao năng lực vận tải than từ 14 triệu tấn hiện nay lên 40 triệu tấn, cần có sự hợp tác với các mỏ than để các chủ mỏ nâng cao sản lượng than, đồng thời Chính phủ cũng cần giải thích rõ về yêu cầu, từ đó quyết định cho làm đường đôi và như vậy khối lượng vận doanh ở đây sẽ rất lớn.

Một ưu tiên khác là nâng cao chiều dài đoàn tàu chở than. Hiện nay, tàu hàng khu vực Nam Sumatra mới chỉ kéo 40 toa, cần phải nâng lên 60 toa. Để thực hiện chủ trương đó, PT KAI đã nhận bàn giao 20 đầu máy diesel mới từ EMD và đã đặt hàng thêm 40 đầu máy nữa. Ưu tiên thứ hai là nâng cao tải trọng trục từ 18 tấn lên 20 tấn, nơi hạ tầng cho phép.

Triển khai hệ thống bảo vệ đoàn tàu tự động

Ông Ahmad Najib cho biết: “Chúng tôi đang triển khai một hệ thống bảo vệ đoàn tàu tự động (ATP) chế tạo trong nước và đã đăng ký bản quyền. PT KAI đã tự chế tạo một cách có hiệu quả và đang tìm kiếm một hệ thống có thể dừng tàu một cách an toàn và hiệu quả, như trong trường hợp mà người lái trở nên không còn khả năng. Đoàn tàu sẽ dừng lại chính xác như khi có người lái, dựa trên cơ sở phương thức hãm bằng tay. Nếu có thể chúng tôi sẽ thử nghiệm trên tàu khách ở Java trong năm nay. Chúng tôi đang làm việc với Viện Kỹ thuật Tín hiệu ĐS, thông qua tổ chức mới được thành lập này để công nhận giá trị thành quả nghiên cứu và phát triển của chúng tôi.”

Theo ĐSVN