Theo đó, sau khi xét duyệt, thẩm định Báo cáo quyết toán vốn đầu tư công niên độ ngân sách nhà nước năm 2023 kèm theo Văn bản số 952/BĐHCM-TCKT ngày 29/3/2024 của Ban QLDA đường Hồ Chí Minh (Ban ĐHCM), Bộ GTVT nhận xét:
- Báo cáo quyết toán vốn đầu tư công niên độ ngân sách năm 2023 kèm theo Văn bản số 952/BĐHCM-TCKT ngày 29/3/2024 của Ban ĐHCM lập theo mẫu Thông tư số 96/2021/TT-BTC, thời hạn báo cáo tuân thủ quy định tại Nghị định 99/2021/NĐ-CP. Số liệu chi phí thực hiện đã được Kho bạc Nhà nước xác nhận.
- Trong năm 2023, Ban ĐHCM thực hiện giải ngân được 7.163.211.674.578 đồng/7.485.692.786.432 đồng, đạt 95,7% kế hoạch vốn được giao (bao gồm cả kế hoạch vốn kéo dài từ năm trước chuyển sang). Quá trình thực hiện năm 2023, Ban ĐHCM đã có các Văn bản số 1750/BĐHCM-KHTH ngày 30/6/2023, số 1886/BĐHCM-KHTH ngày 14/7/2023, số 2685/BĐHCM-KHTH ngày 28/9/2023, số 3132/BĐHCM-KHTH ngày 9/11/2023 và số 3550/BĐHCM-KHTH ngày 18/12/2023 về việc điều hòa, điều chỉnh kế hoạch vốn các dự án. Tuy nhiên, Ban ĐHCM chưa kịp thời báo cáo Bộ GTVT về việc điều chỉnh tổng giá trị kế hoạch vốn của năm 2023. Đến ngày 20/02/2024, trên cơ sở yêu cầu của Bộ GTVT tại Văn bản số 1468/BGTVT-KHĐT ngày 07/02/2024, Ban ĐHCM có Văn bản số 483/BĐHCM-KHTH đề nghị Bộ GTVT cho phép kéo dài kế hoạch vốn toàn bộ số tiền chưa được giải ngân hết trong kế hoạch vốn năm 2023 sang năm 2024, tuy nhiên đến ngày 24/5/2024 Bộ GTVT có Văn bản số 5552/BGTVT-KHĐT chỉ cho phép kéo dài 261.112.099.456 đồng, còn lại 61.226.187.398 đồng kế hoạch vốn phải hủy bỏ.
- Đến thời điểm quyết toán, lũy kế số vốn tạm ứng theo chế độ chưa thu hồi là 2.994.643.312.275 đồng, bao gồm 2.976.378.125.594 đồng là số dư tạm ứng trong thời hạn quy định và 18.265.186.681 đồng tạm ứng đã quá hạn chưa thu hồi. (Nguyên nhân các khoản tạm ứng quá hạn chưa thu hồi chi tiết ở Biên bản xét duyệt quyết toán). Đối với các khoản tạm ứng quá hạn thuộc trách nhiệm của các địa phương, Ban ĐHCM đã có các văn bản đôn đốc, đề nghị các địa phương khẩn trương thực hiện. Đối với các khoản tạm ứng thuộc trách nhiệm của Ban ĐHCM, Ban ĐHCM đã tiến hành phân loại, xác định nguyên nhân để có biện pháp thu hồi; Đến nay Ban ĐHCM đã thu hồi được 369.424.745 vốn tạm ứng quá hạn
(Tổng 5: 48.183.000 đồng, Cục GĐNN về CLCTXD: 201.676.745 đồng và Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô: 119.565.000 đồng). Phần còn lại chưa thực hiện xong như đã nêu tại mục 1.1 nêu trên, Ban ĐHCM sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để thu hồi.
- Công tác quản lý vốn tạm ứng: Tiếp thu kiến nghị của Đoàn thẩm tra, xét duyệt quyết toán nguồn vốn đầu tư công niên độ 2022, Hợp đồng ký kết trong năm 2023 (thuộc Dự án Hòa Liên - Túy Loan), Ban ĐHCM đã bổ sung nội dung về tạm ứng vốn phù hợp với quy định tại Nghị định số 99/2021/NĐ-CP ngày 11/11/2021 của Chính phủ: “Tạm ứng lần đầu: Dự kiến Quý III/2023; thời gian tạm ứng các lần tiếp theo trong vòng Quý IV/2023, năm 2024 và năm 2025; Mức vốn tạm ứng thời điểm tạm ứng phù hợp với tiến độ thực hiện hợp đồng và khối lượng thực hiện theo từng năm”. Tuy nhiên, trong thực tế Ban ĐHCM đã tiến hành ứng cho nhà thầu 10% vào tháng 9/2023 và 20% vào tháng 12/2023. Theo giải trình của Ban ĐHCM là để đẩy nhanh tiến độ thi công, tạo điều kiện cho đơn vị có nguồn vốn thi công trong mùa khô. Ban ĐHCM cũng đã có Văn bản số 1681/BĐHCM-TCKT ngày 27/5/2024 báo cáo về việc các quy định về tạm ứng nêu trên tại Nghị định số 99/2021/NĐ-CP chưa cụ thể, rõ ràng dẫn đến còn nhiều cách hiểu khác nhau.
- Về nội dung thực hiện việc thanh quyết toán theo đúng quy định Hợp đồng, bao gồm công tác điều chỉnh giá: Ban ĐHCM đã có biện pháp để thực hiện kiến nghị của Đoàn thẩm tra, xét duyệt quyết toán nguồn vốn đầu tư công niên độ 2022, tuy nhiên, tại Dự án thành phần đầu tư đoạn Cam Lộ - La Sơn đến nay vẫn chưa thực hiện xong việc xác định giá trị trượt giá do tại văn bản công bố chỉ số giá của Sở XD Thừa Thiên Huế có ghi “Các tập chỉ số giá xây dựng được ban hành đến nay không bao gồm công trình đường cao tốc”, hiện nay Ban ĐHCM đang chỉ đạo các đơn vị liên quan tiến hành các thủ tục để xác định chỉ số giá để áp dụng cho dự án.
Bộ GTVT kiến nghị Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh rà soát việc thực hiện các kiến nghị của Đoàn thẩm tra, xét duyệt của Bộ GTVT đã nêu tại Biên bản thẩm tra, xét duyệt Báo cáo quyết toán niên độ năm 2022, tiếp tục có giải pháp nghiêm túc thực hiện các kiến nghị đã nêu. Riêng đối với quy định về tạm ứng, Bộ GTVT đã có Văn bản số 5811/BGTVT-TC ngày 31/05/2024 đề nghị Bộ Tài chính xem xét, điều chỉnh Nghị định số 99/2021/NĐ-CP. Trước khi được cấp có thẩm quyền điều chỉnh quy định, đề nghị Ban ĐHCM tiếp tục nghiên cứu thực hiện theo đúng quy định hiện hành.
- Nghiêm túc thực hiện thanh quyết toán theo đúng quy định Hợp đồng, bao gồm cả công tác điều chỉnh giá, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật.
- Tiếp tục thực hiện quản lý, theo dõi và đôn đốc thu hồi vốn tạm ứng theo đúng quy định Hợp đồng đã ký với các nhà thầu và quy định pháp luật khác có liên quan; có biện pháp để thu hồi vốn tạm ứng đã quá thời hạn nhưng chưa thu hồi xong.
- Rút kinh nghiệm và có giải pháp trong việc báo cáo Bộ GTVT điều chỉnh vốn niên độ chưa bám sát kế hoạch dẫn đến phải hủy bỏ hoặc kéo dài kế hoạch vốn sang năm sau.
- Ban ĐHCM chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về tính chính xác, hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ, tài liệu, số liệu đã báo cáo, chịu trách nhiệm bảo quản, lưu trữ hồ sơ và tài liệu liên quan đến quyết toán ngân sách năm 2023 theo quy định.
- Trường hợp có cơ quan chức năng (thanh tra, kiểm tra, kiểm toán...) rà soát phát hiện có sự điều chỉnh so với giá trị quyết toán nêu trên, Ban ĐHCM có trách nhiệm thực hiện và kịp thời báo cáo Bộ GTVT xem xét, điều chỉnh quyết toán cho phù hợp.