Ứng dụng hệ thống giao thông thông minh (ITS) đang là giải pháp tối ưu được nhiều quốc gia phát triển theo đuổi để hạn chế nạn ùn tắc giao thông. Triển khai ứng dụng ITS để điều phối giao thông là một lựa chọn để hiện đại hoá mạng lưới giao thông của TP Hồ Chí Minh hiện tại và trong tương lai.
Theo quy hoạch mạng lưới giao thông đến năm 2020, TP sẽ là “siêu đô thị” với hệ thống các đô thị vệ tinh như Thủ Dầu Một, Biên Hòa, Vũng Tàu, Đức Hòa, Bến Lức… Thành phố sẽ có 4 đường vành đai (nay là 3 đường vành đai) kết nối các đô thị vệ tinh, 6 tuyến metro kết nối các khu vực trong thành phố và một số tuyến đường trên cao.
Nhưng để đáp ứng nhu cầu quản lý và điều phối hoạt động giao thông theo mạng lưới quy hoạch đó, ngay từ bây giờ, thành phố nên xem xét và nghiên cứu các giải pháp giao thông thông minh cho một đô thị hiện đại trong tương lai.
Hệ thống giao thông thông minh (Intelligent Transport System - ITS) là một “siêu hệ thống” với đầy đủ các thành phần như phần cứng, phần mềm, dữ liệu, quy trình và con người được liên kết chặt chẽ với nhau nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông, tránh ùn tắc, giảm ô nhiễm môi trường, tăng hiệu quả vận chuyển, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho đi lại...
ITS là một giải pháp ứng dụng kết hợp nhiều lĩnh vực công nghệ cao đang phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây như hệ thống định vị toàn cầu (GPS), hệ thống thông tin địa lý (GIS), Cơ sở dữ liệu (DB) và các giải pháp truyền thông. Khi ứng dụng hệ thống ITS, nhân viên tại trung tâm có thể giám sát được các hoạt động giao thông theo thời gian thực (real time) và có thể điều phối được hoạt động giao thông bằng cách gửi thông báo đến các bảng hiệu trên các trục lộ nhằm giúp cho người điều khiển phương tiện giao thông có thể nắm bắt được tình hình giao thông tại một số nơi, đặc biệt là các nút giao thông và có phương án xử lý hiệu quả.
Trên mạng lưới đường giao thông, hệ thống ITS giúp cho những người lái xe có thể nắm bắt được diễn biến giao thông theo thời gian thực (real time) tại các điểm trên mạng lưới giao thông nhằm tránh ùn tắc giao thông. Nhờ hệ thống ITS, mỗi năm, chính phủ Australia tiết kiệm hàng tỷ USD cho giao thông. Sau khi triển khai hệ thống, giao thông ở Australia gần như rất an toàn và thuận lợi, nạn kẹt xe gần như không xảy ra ở quốc gia này.
Để thiết lập được hệ thống ITS, trước mắt, thành phố nên tin học hóa tất cả các cơ quan ban ngành liên quan đến giao thông. Lãnh đạo ngành cần xây dựng hệ thống thông tin tổng thể cho tất cả các cơ quan này. Trên cơ sở đó, các dữ liệu về hoạt động giao thông được quản lý và lưu trữ nhằm hỗ trợ cho các chuyên gia trong việc phân tích các vấn đề giao thông. Ngoài ra, cần tự động hoá hệ thống thanh toán tại các trạm thu phí, trạm đăng kiểm nhằm giảm bớt tình trạng dừng xe làm giảm tốc độ di chuyển.
Bước tiếp theo là triển khai việc lắp đặt các hệ thống giám sát như: camera, các hệ thống điều khiển đèn giao thông tự động, bảng điện tử thông báo tình hình giao thông.
Cuối cùng, việc kết hợp các ứng dụng thành giải pháp khép kín là bước quan trọng nhất. Để giám sát và điều phối hoạt động giao thông theo thời gian thực, hệ thống cần phải khép kín và tự động trong việc phân tích, ra quyết định.
Ý tưởng về xây dựng hệ thống ITS đã được một doanh nghiệp trẻ là Cty CP Truyền thông và CNTT Thần Tốc (Cty Thần Tốc) khởi xướng và bước đầu đã thu hút một lượng người khá lớn vào trang thông tin của cty này theo địa chỉ http://giaothong.thantoc.com.vn để tìm hiểu và cập nhật tình hình giao thông hàng ngày.
Đến giữa năm 2008, Công ty Thần Tốc đã gửi UBND TP Hồ Chí Minh một bản đề án nêu ý tưởng ứng dụng hệ thống giao thông thông minh trên địa bàn thành phố. Đề án được chuyển sang cho Sở GTVT TP Hồ Chí Minh.
Sở GTVT cũng yêu cầu công ty này tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện giải pháp xây dựng hệ thống cung cấp thông tin giao thông. Đặc biệt là hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, nguồn vốn thực hiện, nguồn thu dự án và phạm vi thực hiện dự án.
Tuy nhiên, do gặp khó khăn về nguồn vốn do Thần Tốc chỉ là một doanh nghiệp còn non trẻ, cho đến nay, đơn vị này mới chỉ hoàn thiện ứng dụng GIS (hệ thống thông tin địa lý) trên Internet nhằm cung ứng thông tin miễn phí về tình hình kẹt xe, tìm đường tránh kẹt xe và thông tin các lô cốt đang thi công cho người dân. Hiện Thần Tốc rất cần hỗ trợ hợp tác của nhiều đơn vị về cả nguồn vốn và hạ tầng kỹ thuật.
ĐT