Tình trạng ùn tắc giao thông tại Hà Nội đang ngày một nghiêm trọng. Một trong những giải pháp có thể làm là phát triển hệ thống giao thông công cộng. Trong lộ trình phát triển vận tải hành khách công cộng (VTHKCC), xe buýt nhanh BRT được coi là bước đi thông minh tiếp theo.
Trong lúc chờ đợi các loại hình VTHKCC khối lượng lớn như monorail, xe điện trên cao, xe điện ngầm được khởi động, Hà Nội rất cần hệ thống xe buýt nhanh BRT trong điều kiện hiện nay. Với chi phí đẩu tư cũng như chi phí vận hành thấp, BRT có nhiêu ưu điếm đễ phát triến ngay từ bây giờ.
Chi phí xây dựng BRT thấp hơn nhiễu so vời đường sắt nhẹ và tàu điện ngầm, ước tính tiến xây dựng 1km BRT chỉ bằng 1/30 so vời tàu điện ngầm, 116 so với đường sắt nhẹ, thậm chí còn thấp hơn cả chi phí đầu tư cho xe điện bánh lốp.
Chi phí khai thác hệ thống thấp và hoàn toàn có thể hoàn vốn mua sắm phương tiện. Điểu này sẽ không thể xảy ra trong đẩu tư đường sắt nhẹ hoặc tàu điện ngầm. Công nghệ xây dựng BRT không quá phức tạp và đắt đỏ nên dễ dàng huy động các nguồn lực kinh tế trong nước đễ đẩu tư phù hợp với điểu kiện kinh tế, xã hội của các nước đang phát triển.
Năng lực chuyên chở hành khách của hệ thống BRT đã được tổng kết trên thế giới là lớn hơn nhiều so với hệ thống đường sắt nhẹ, đạt 35.000 hành khách/giờ. Tốc độ bình quân của BRT là 20km/h và tốc độ sẽ được nâng cao khi thành phố có điều kiện xây dựng thêm các nút giao khác mức thay cho các nút giao đồng mức như hiện nay. Tuy nhiên tốc độ 20km/h vẫn được đánh giá là khá tốt trong số các phương tiện giao thông công cộng.
Một trong những đặc điểm nổi bật của hệ thống BRT còn ở chỗ cho phép sự linh động lớn đối với sự tăng trưởng tương lai. Việc xây dựng các tuyến mới và những thay đỗi trong hệ thống dễ dàng phù hợp với sự phát triển tại vùng đô thị hoặc đến các thành phố vệ tinh khi có điều kiện.
Rõ ràng, tính linh động của BRT hơn hắn so với hệ thống VTHKCC bánh sắt.
BRT cũng dễ dàng kết nối với loại hình vận tải công cộng khác như tàu điện, taxi, xe buýt thường tại các bến trung chuyển. Việc bảo trì BRT đơn giản hơn rất nhiều so với hệ thống đường sắt nhẹ và tàu điện ngầm. Hơn nữa, diện tích chiếm đất của BRT không cao. Trên thế giới, nhiều tuyến BRT đã được xây dựng với mặt cắt ngang 3,5mllàn ở trên những tuyến đường xây dựng và ở cả những tuyến đường cũ với mặt cắt hẹp, thậm chí nhỏ hơn 6m.
Với tình trạng ùn tắc giao thông như hiện nay, Hà Nội cần có một hệ thống VTHKCC ưu việt hơn xe buýt nhưng lại không cần chờ đợi mất quá nhiều thời gian thì BRT cũng là câu trả lời.
Thời gian xây dựng một tuyến BRT rất ngắn. ở Bogota (Colombia), người ta chỉ mất 2 năm cho việc xây dựng và vận hành tuyến BRT dài 42km trong khi trên thế giới chưa có một dự án tàu điện ngầm nào có thể xây dựng xong trong vòng 3 năm. Lý do rất dễ hiểu, đó là vì cơ sở hạ tầng của BRT đơn giản hơn nhiều so với đường sắt nhẹ và tàu điện ngầm. Khi đi vào hoạt động, BRT không gây xáo trộn hệ thống giao thông vì nó sử dụng hệ thống đèn hiệu riêng tại nút giao cắt và vận hành thông qua trung tâm điều hành. BRT cũng sẽ khắc phục được một số nhược điểm chính của hệ thống xe buýt hiện tại là không chạy theo hình ziczac, đánh võng ra vào đón khách tại điểm dừng đỗ.
BRT với đường đi dành riêng, sẽ không làm xảy ra tình trạng lái xe thiếu an toàn, lấn chiếm phần đường của xe thô sơ. Điều này cũng khiến thời gian đi lại của BRT được đàm bảo do không tắc đường vào giờ cao điểm. Năng lực chuyên chở lớn của BRT cũng hứa hẹn một giải pháp cho tình trạng quà tải làm hành khách cảm thấy khó chịu trên hệ thống xe buýt hiện nay.
Việc phát triển một loại hình VTHKCC tiếp theo xe buýt rất cần thiết để góp phần giải quyết những vấn đề phức tạp trong lĩnh vực giao thông. Mặc dù thành phố đang chuẩn bị triển khai nhiều dự án lớn liên quan đến VTHKCC thi dự án xây dựng hệ thống BRT vẫn cần phải có sự quan tâm đủ đế thúc đẩy dự án đi nhanh hơn
T.N.