Hiện đại hóa trạm thu phí giao thông đường bộ: sử dụng việc thu phí thông qua điện thoại di động

Thứ ba, 23/12/2008 00:00

Xem với cỡ chữ

Hiện nay, Việt Nam đã có 9154 trạm sử dụng phưõng pháp thu phí bán tự động chủ yếu ở khâu kiểm soát với quy trình một dừng (mua vé và soát vé tại một điểm). Quy trình không dừng đã được triển khai tại một số điểm, tuy nhiên phưõng thức thanh toán luôn là một bất cập, gây nhiều khó khãn đối với người điều khiển phưõng tiện. Hiện tại các phưõng thức thanh toán một dừng vẫn là mua vé tháng tại trạm hoặc thanh toán tại điểm dừng xe. Một số phưõng án thu phí khác đã được phát triển trên thế giới từ những nãm 80, thế kỷ XX, như sử dụng hệ thống sóng ngắn, hệ thống nhận dạng quang học, và gần đây là công nghệ RFLD. Ngày nay các công nghệ đã phát triển được một thời gian và khá ổn định trong ứng dụng thực tế. Kể từ khi điện thoại di động được dùng phổ biến trên khắp thế giới, vật dụng này đã được công nhận như một thiết bị liên lạc cá nhân được sử dụng phổ biến nhất. Tỷ lệ người điều khiển phưõng tiện có sử dụng điện thoại di động tãng nhanh chóng trong những nãm qua nhờ sự tiện dụng, đến nay tỷ lệ sử dụng điện thoại di động của người điều khiển phưõng tiện là 100% . Phưõng án thu phí giao thông qua điện thoại di động sẽ mang lại hiệu quả to lớn và giảm bớt thời gian và những bất cập của các phưõng pháp thu phí khác. Việc tích hợp giữa hai công nghệ truyền thông là truyền thông di động (mobile communication) ở khoảng cách rộng và truyền thông sóng radio ở khoảng cách gần đang được coi như một ứng dụng mời trong việc thu phí giao thông trên thế giới.
Trong bài viết này, phưõng án thanh toán phí giao thông mời sẽ được đề xuất sử dụng hạ tầng di động.
Hệ thống thu phí này ứng dụng công nghệ GSM, mô đun RF (Radio frequency), bộ vi xử lư AT89C52 và các thiết bị phần cứng để thiết kế và ứng dụng.
Kiến trúc hệ thống. Hệ thống sẽ bao gồm hai thành phần chính là bộ phận trên phưõng tiện (Car Unit - CU) và bộ phận 1 trên trạm thu phí (road side unit - RSU) để trao đổi thông tin giữa phưõng tiện và trạm thu phí. Giao thức trao đổi giữa hai bộ phận này cũng được nghiên cứu kỹ và đề xuất. Do điện thoại sử dụng công nghệ GSM, ở dải tần này trạm thu phí không được phép sử dụng, do đó giải pháp sử dụng sóng radio để truyền tín hiệu được đề xuất
Thành phần trên phưõng tiện (Car Unite - CU) sẽ bao gồm hai thành phần CU-TX (CU transmitter) và CU-RX (CU-RECEIVER) dùng để truyền và nhận tín hiệu.
Tưõng tự như vậy, ở trạm thu phí sẽ có hai thành phần Roadside Transmitter (RS-TX) và Roadside Receiver (RS-RX) dùng để truyền và nhận tín hiệu.
Các thành phần này xử dụng bộ vi xử lư để xử lư tín hiệu và kết nối với điện thoại thông qua cổng giao tiếp của điện thoại.
Mô hình xử lư tín hiệu như sau:
- Khi phưõng tiện đi đến trạm thu phí, bộ phận RS-TX ở trạm phát ra tín hiệu kiểm tra để đưa máy di động GSM vào chế độ tích cực (active).
- Bộ phận CU tại phưõng tiện sẽ xác nhận và truyền các thông tin về chủ sở hữu phưõng tiện, về phưõng tiện, về số di động và các thông tin cần thiết khác như số tiền trong tài khoản.
- Bộ phận RS nhận thông tin, lưu trữ và xử lư. Nếu tài khoản điện thoại vẫn còn tiền thì gửi tín hiệu điều khiển điện thoại di động gửi tin nhắn đến đầu số điện thoại tưõng ứng với số tiền phí giao thông phải nộp kèm theo các thông tin về trạm thu phí. Nếu tài khoản không đủ để nộp phí thì sẽ hạ barrier hướng dẫn xe sang làn đường nộp tiền
Mô hình thông tin trao đổi tín hiệu
Các mô hình thiết bị ở trên đã được nghiên cứu và chế tạo thành công trong phòng thí nghiệm. để đưa vào thực tế, cần phải có tổ chức phát triển thành sản phẩm thưõng mại với kiểu dáng và các thiết bị nhỏ gọn, gắn vào phưõng tiện tham gia giao thông. Mỗi phưõng tiện tham gia giao thông sẽ được phát bộ CU, trong đó ghi sẵn thông tin về phưõng tiện và chủ phưõng tiện. Tất cá các trạm thu phí có thể sử dụng chung đầu số điện thoại để nhắn tin đến phục vụ cho công việc thu phí. Ví dụ: mỗi đầu số sẽ tính phí riêng tưõng ứng với phí của từng loại xe.
ưu điểm của phưõng pháp này là có thể dùng các điện thoại khác nhau để thanh toán. Hõn nữa chí cần mua đầu thu phát 1 lần, có thể đi qua các trạm sử dụng công nghệ này. Chủ phưõng tiện sẽ không phải quan tâm đến việc mua vé tháng hoặc vé lần. đối với thuê bao trả sau không cần thêm bất cứ thủ tục gì sau khi lắp đặt bộ thu phát.
Nhược điểm công nghệ này là mỗi phưõng tiện phải gắn thêm thiết bị thu phát.
Kết luận.
Trạm thu phí giao thông đường bộ ứng dụng công nghệ thu phí qua điện thoại sẽ góp phần tích cực trong công tác hiện đại hoá trạm thu phí, nhằm giảm đáng kể các bất cập trong việc nộp phí trước đây, tãng tính tiền lợi của người điều khiển phưõng tiện.
Công nghệ thu phí qua di động đã được thử nghiệm thành công trong phòng thí nghiệm, tuy nhiên để đưa ra ứng dụng thực tế, hạ tầng viễn thông di động cần được cải thiện. Công nghệ này sẽ được ứng dụng rộng rãi trong tưõng lai không xa

Tạp chí GTVT