Đặc biệt về mặt xã hội, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với hình thức bắt mắt, nhiều hương vị tạo sự hấp dẫn, có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ với nhiều hình thức tiếp cận bán hàng qua mạng xã hội, internet, qua app điện thoại... là những hình thức mà giới trẻ thường sử dụng sẽ làm ảnh hưởng xấu đến thế hệ tương lai, với những nguy hại về sức khỏe khi sử dụng.
Thuốc lá truyền thống hay thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử,
thuốc lá nung nóng) đều độc hại đối với sức khỏe. Ảnh minh họa
Thuốc lá điện tử (TLĐT) là thiết bị sử dụng pin làm nóng dung dịch điện tử để tạo ra sol khí/khói cho người dùng hít vào. Dung dịch điện tử bao gồm nicotine hoặc không chứa nicotine, propylene glycol và/hoặc glycerine, chất tạo hương vị, các hóa chất khác và không chứa thành phần thuốc lá.
TLĐT được sản xuất có hình dạng thuốc điếu truyền thống, xì gà hay ống điếu, có loại giống như chiếc bút, ổ USB và những vật dụng thường ngày khác.
Có gần 2.000 chất hóa học đã được tìm thấy trong sol khí/khói tạo ra từ TLĐT, trong đó hầu hết là các chất chưa xác định được đặc tính và gần 20.000 loại hương vị khác nhau được sử dụng. Ước tính, mỗi tháng trên thế giới có thêm 242 hóa chất hương liệu mới được tạo ra. Một số hóa chất hương liệu, chất diacetyl, cinnamaldehyde: đặc biệt độc, gây viêm tiểu phế quản co thắt (bệnh phổi bỏng ngô, không hồi phục). Chất 2,3-pentanedione thay thế cho diacetyl cũng gây xơ hóa đường thở trên động vật.
Thuốc lá nung nóng (TLNN): là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung nóng điếu thuốc đến nhiệt độ đủ để tạo ra sol khí có thể hít vào, có chứa nicotin - chất gây nghiện cao và các hóa chất khác, các chất phụ gia không phải thuốc lá và thường có nhiều hương vị.
TLNN tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường như: Acrolein (chất gây kích ứng đường hô hấp mạnh), glycidol, formaldehyde và acetaldehyde (chất gây ung thư), carbon monoxide, hydrocarbon thơm đa vòng và các kim loại (nhôm, titan, stronti, molypden, thiếc và antimon).
Thuốc lá dùng trong TLNN có thể ở dạng giống thuốc lá điếu nhưng được thiết kế đặc biệt - ngắn hơn và nhẹ hơn hoặc ở dạng ống/hộp/viên.
Các tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo rằng: Tất cả các loại thuốc lá, bao gồm TLĐT/TLNN đều có hại. Ngoài những tác hại đã được biết đến như: gây nghiện do có chứa nicotine, ung thư, ảnh hưởng tới hệ miễn dịch, tâm thần, răng miệng, sinh sản, hô hấp và tim mạch,…thuốc lá mới còn có nguy cơ gây ra nhiều ảnh hưởng cấp tính nguy hiểm và nguy cơ phát sinh các vấn đề xã hội nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường, bao gồm:
Hội chứng tổn thương phổi cấp (EVALI): Nhiều ca tổn thương phổi nghiêm trọng và cấp tính, gây tử vong đã được báo cáo trên toàn cầu.
Ngộ độc: Với việc sử dụng TLĐT ngày càng tăng, hàng ngàn trường hợp ngộ độc nicotine, cả vô tình (chủ yếu là ở trẻ nhỏ) và cố ý (trong thanh thiếu niên và người lớn). Hầu hết các trường hợp đều vô tình nuốt phải chất lỏng của TLĐT tại nhà và các triệu chứng do phơi nhiễm dao động từ nhẹ đến nặng, bao gồm nhiễm toan chuyển hóa, co giật và suy nhược hệ thần kinh trung ương.
Theo báo cáo tổng hợp của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh gửi về Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế: Chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN.
Thương tích và tử vong do cháy, nổ thiết bị điện tử: Ngoài độc tính hóa học, các thiết bị TLĐT bị lỗi, hỏng đã gây ra các vụ cháy nổ dẫn đến thiệt hại tài sản và thương tích nghiêm trọng bao gồm bỏng mặt, chân, tay, cổ; chấn thương mặt: mắt, mũi, miệng; chấn thương sọ; gãy xương cổ; gây tổn thương tâm lý; thậm chí tử vong do TLĐT phát nổ.
Sử dụng nicotine có trong các loại thuốc lá gây hại lớn đến sự phát triển não bộ của thanh thiếu niên vì não bộ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho tới tuổi 25. Nicotine đã được chứng minh làm suy yếu sự trưởng thành não bộ của thanh thiếu niên với những hậu quả ngắn hạn và hậu quả lâu dài nghiêm trọng đó là nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai. Phơi nhiễm nicotine còn tác động bất lợi cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kì thai nghén, gây ra đẻ non, thai chết lưu, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, gây hậu quả nghiêm trọng kéo dài đối với sự phát triển não bộ bào thai, trẻ em và vị thành niên. Nicotine có thể đi qua nhau thai và tác động lên sự phát triển của thai nhi và trẻ nhỏ. Do đó, phơi nhiễm với nicotin ở phụ nữ có thai có thể dẫn đến nhiều hậu quả, bao gồm hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh hay những dị tật thính giác và béo phì.
Hiện nay các sản phẩm TLNN rất đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm lai giữa TLNN với TLĐT, pha trộn, tẩm ướp dung dịch điện tử khiến cho việc kiểm tra và nhận biết khó khăn, như sản phẩm thuốc lá mới sử dụng công nghệ hybrid, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá.
Từ những tác hại TLĐT/TLN đưa đến, bạn nên ngưng ngay việc sử dụng cúng để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người thân quanh bạn. Nếu bạn chưa từng hút thuốc hoặc dùng các sản phẩm tương tự như TLĐT, TLNN, đừng thử dù chỉ một lần.