Theo đại biểu: "Để cơ cấu lại nền kinh tế trên cơ sở liên kết vùng, việc xây dựng tuyến đường cao tốc Hà Nội – Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tuy nhiên, theo quy hoạch đến năm 2025, cao tốc Hà Nội – Hòa Bình mới nối được tới Mộc Châu và đến năm 2030 mới vươn tới được Sơn La, còn từ Sơn La đi Tuần Giáo rồi tới Điện Biên là còn cả một chặng đường quá dài dành cho sau năm 2030. Như thế thì sẽ khó rút ngắn được khoảng cách giữa Điện Biên với các địa phương khác để thúc đẩy phát triển công nghiệp chế tạo nông sản, phát triển công nghiệp hỗ trợ và dịch vụ logistics phục vụ nông nghiệp, nhất là con đường xuống cảng biển để xuất khẩu nông sản hàng hóa (Điện Biên là tỉnh duy nhất trong cả nước có chung đường biên giới với 2 quốc gia là Lào và Trung Quốc với gần 500 km). Do đó, cử tri vùng Tây Bắc nói chung và cử tri tỉnh Điện Biên nói riêng đề nghị Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải quan tâm, sớm bố trí nguồn vốn để đầu tư đoạn tuyến đường cao tốc tới tỉnh Điện Biên sớm hơn lộ trình. Đề nghị ngành GTVT áp dụng công nghệ tiên tiến để thi công, khởi công sớm trong giai đoạn 2021 – 2025 để sớm hoàn thành vào năm 2030 đường cao tốc Sơn La – Điện Biên song song với hoàn thành tuyến Mộc Châu – Sơn La nhằm hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ, góp phần bảo vệ vùng chiến lược trọng yếu về quốc phòng và an ninh, phát huy hiệu quả liên kết vùng, từng bước nâng cao đời sống của nhân dân, đáp ứng mong mỏi của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc.”
Về ý kiến chất vấn của Đại biểu, Bộ GTVT xin trả lời như sau:
1. Về hiện trạng, quy hoạch giao thông trên địa bàn tỉnh Điện Biên: Do đặc điểm tự nhiên của tỉnh Điện Biên chủ yếu là đồi núi cao, sông suối dốc, không có khả năng khai thác đường sắt, đường thủy nội địa. Vì vậy, việc vận chuyển hàng hóa, hành khách từ Điện Biên tới Thủ đô Hà Nội, các trung tâm kinh tế phía Bắc và các cảng lớn đều thực hiện qua đường bộ và đường hàng không.
Nhận thức được tầm quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa nông sản, thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Điện Biên, Sơn La, từng bước nâng cao đời sống của nhân dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, ngoài việc quan tâm, đầu tư nâng cấp, mở rộng các quốc lộ hiện hữu để nâng cao cấp kỹ thuật, Bộ GTVT đã nghiên cứu bổ sung đường cao tốc Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên vào Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để làm cơ sở pháp lý để triển khai xây dựng trong thời gian tới.
Căn cứ nhu cầu vận tải, nguồn lực đầu tư, hiệu quả đầu tư theo quy định tại khoản 4 Điều 12 Luật Đầu tư công, Bộ GTVT đã xác định tiến trình đầu tư Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên, trong đó đoạn Hòa Bình – Sơn La (bao gồm đoạn Hòa Bình – Mộc Châu và đoạn Mộc Châu – Sơn La với tổng chiều dài khoảng 188 km, đây cũng là một trong những đoạn tuyến cao tốc dài nhất trên cả nước được ưu tiên xây dựng mới trong giai đoạn 2021 – 2030) đầu tư trước năm 2030 và đoạn Sơn La – Điện Biên (khoảng 200 km) đầu tư sau năm 2030. Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên đã thống nhất tiến trình đầu tư nêu trên.
2. Về kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021 – 2025 để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông địa bàn tỉnh Điện Biên Thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Bộ GTVT rất quan tâm đầu tư đến đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông tỉnh Điện Biên, trong đó đã đầu tư các quốc lộ bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ GTVT đã xây dựng nhu cầu đầu tư từ vốn ngân sách trung ương khoảng 462.000 tỉ đồng. Do nguồn lực quốc gia khó khăn, hiện nay, Bộ GTVT chỉ được phân bổ tổng số khoảng 304.104 tỉ đồng tại Nghị quyết số 29/2011/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội. Theo quy định của Luật Đầu tư công, Nghị quyết của Quốc hội, số vốn này phải ưu tiên bố trí khoảng 147.000 tỉ đồng để hoàn thành các dự án chuyển tiếp từ giai đoạn trước, thanh toán các khoản nợ đọng thuộc nghĩa vụ của ngân sách nhà nước. Còn khoảng 157.000 tỉ đồng để triển khai các dự án mới, trong đó tập trung bố trí khoảng 117.500 tỉ đồng cho 18 dự án đường bộ cao tốc khởi công mới.
Như vậy, chỉ còn khoảng 39.500 tỉ đồng cho một số ít các dự án động lực, cấp bách, xử lý các điểm nghẽn thuộc 5 chuyên ngành giao thông trên địa bàn 63 tỉnh/thành phố.
Trong điều kiện nguồn vốn hạn chế, Bộ GTVT đã báo cáo Chính phủ để lựa chọn các ưu tiên đầu tư cấp thiết nhất, trong đó đối với kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Điện Biên, trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã bố trí vốn cho dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 279B khoảng 364 tỉ đồng, Quốc lộ 12 đoạn Km102 - Km139+650 khoảng 294 tỉ đồng; đặc biệt là chỉ đạo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) triển khai đầu tư mở rộng cảng hàng không Điện Biên đáp ứng công suất 0,5 triệu hành khách/năm, bảo đảm khai thác máy bay A320, A321 và tương đương, với tổng mức đầu tư khoảng 1.547 tỉ đồng dự kiến khởi công đầu năm 2022 và hoàn thành trước tháng 10/2023 sẽ tạo động lực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đồng thời bảo đảm quốc phòng, an ninh của tỉnh Điện Biên nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung.
Ngoài ra, Bộ GTVT sẽ tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam tăng cường công tác duy tu, sửa chữa từ nguồn bảo trì đường bộ để bảo đảm an toàn giao thông cho người và phương tiện tham gia giao thông trên các quốc lộ thuộc địa bàn tỉnh Điện Biên.
3. Về việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư đường cao tốc Sơn La – Điện Biên Để quản lý việc sử dụng vốn đầu tư công theo đúng quy định đối với từng nguồn vốn; bảo đảm đầu tư tập trung, đồng bộ, chất lượng, tiết kiệm, hiệu quả và khả năng cân đối nguồn lực; không để thất thoát, lãng phí theo quy định tại khoản 4 Điều 12 Luật Đầu tư công, trong điều kiện nguồn lực hạn chế, đường cao tốc Sơn La – Điện Biên (khoảng 200 km) được hoạch định đầu tư sau năm 2030.
Đối với việc sớm triển khai đường cao tốc Sơn La – Điện Biên, trong trường hợp địa phương có nhu cầu đầu tư sớm hơn để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên, tỉnh Sơn La chủ động huy động nguồn lực, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định như quy định tại điểm 6 Mục III 5 Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 01/9/2021.