Theo VEC, bản chất của việc bán vé tháng, vé quý tại các trạm thu phí nhằm nâng cao khả năng thông hành, giảm ùn tắc tại các trạm thu phí, tạo điều kiện cho các chủ doanh nghiệp, chủ phương tiện thuận lợi trong quản lý chi phí. Từ trước đến nay, phần lớn các trạm thu phí trên toàn quốc đều tổ chức bán vé tháng, vé quý cho các phương tiện thường xuyên lưu thông qua trạm thu phí.
Tuy nhiên, phần lớn các trạm thu phí tổ chức bán vé tháng, vé quý là trạm thu phí một dừng, thu phí theo lượt không kiểm soát đầu vào và đầu ra, công suất phục vụ thấp do có ít số làn thu phí. Ngoài ra, qua theo dõi đánh giá VEC nhận thấy việc tổ chức bán vé tháng, vé quý tại các trạm thu phí cũng phát sinh bất cập hạn chế như tính công bằng đối với các phương tiện tham gia lưu thông, quản lý lưu lượng, doanh thu qua trạm thu phí phức tạp…
Trạm thu phí - IC8 trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai
Hệ thống đường cao tốc của VEC được đầu tư đồng bộ, quy mô các trạm thu phí được xây dựng đáp ứng nhu cầu lưu thông thông suốt trong điều kiện bình thường, hiếm khi xảy ra tình trạng ùn tắc (trừ những ngày lễ, tết khi lưu lượng tăng đột biến). Thời gian vừa qua, các dự án của VEC khi đưa vào khai thác tổ chức thu phí chưa tổ chức việc bán vé tháng, vé qúy cho các chủ phương tiện tham gia lưu thông với các lý do:
Theo thiết kế các tuyến đường cao tốc do VEC đầu tư khi đưa vào khai thác đều tổ chức theo hình thức thu phí kín có kiểm soát đầu vào và đầu ra (phát thẻ đầu vào, thu tiền đầu ra), phương pháp tính cước phí trên cơ sở chiều dài quãng đường phương tiện lưu thông (đi km nào tính tiền km đó). Với hình thức thu phí như trên và với quan điểm đảm bảo tính công bằng cho tất cả các phương tiện tham gia lưu thông trên cao tốc nên VEC chưa thực hiện tổ chức bán vé tháng, vé quý cho các phương tiện tham gia lưu thông.
Là những đường cao tốc đầu tiên được đưa vào khai thác ở Việt Nam, để có thể đánh giá được chính xác hiệu quả tài chính của các tuyến đường cao tốc, VEC cần thời gian để đánh giá phân tích về nhu cầu, thành phần phương tiện tham gia lưu thông trên đường cao tốc để có các phương án tổ chức thu phí hiệu quả nhất.
Hiện tại, các dự án của VEC đang trong thời gian khai thác tạm, trong quá trình khai thác, VEC tiếp tục hoàn chỉnh các hạng mục, đặc biệt là hệ thống kiểm soát giao thông, hệ thống quản lý thu phí áp dụng các công nghệ hiện đại tiên tiến nhằm nâng cao năng lực khai thác, cụ thể như: Đưa ứng dụng công nghệ thu phí không dừng ETC, công nghệ thẻ điện tử RFID vào tổ chức thu phí (Dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài – Lào Cai); Dự án đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây đang triển khai lắp đặt hệ thống ITS hiện đại nhất Việt Nam do tổ chức JICA (Nhật Bản) tài trợ và dự kiến đưa vào khai thác trong quý I/2017, đồng thời chuyển hình thức thu phí theo lượt sang hình thức thu phí kín.
Với tinh thần cầu thị, nghiêm túc tiếp thu ý kiến của khách hàng, phản ánh của các cơ quan báo chí và thực hiện chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải, nhằm phục vụ tốt nhất cho các phương tiện tham gia lưu thông trên đường cao tốc, trong thời gian tới khi các hệ thống ITS được đưa vào hoạt động chính thức, VEC sẽ đưa ra các chính sách, phương án tổ chức thu phí hợp lý, công bằng, hiệu quả (bao gồm cả chính sách vé tháng, vé quý) cho các chủ xe, doanh nghiệp sử dụng đường cao tốc do VEC đầu tư, quản lý nhằm nâng cao chất lượng phục vụ “Vì sự hài lòng hơn của người dân và doanh nghiệp”.
Tuấn Anh