1. Tên văn bản quy phạm pháp luật
Nghị định số 68/2015/NĐ-CP ngày 18/8/2015 của Chính phủ quy định đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay
2. Hiệu lực thi hành
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15 tháng 10 năm 2015. Nghị định này thay thế Nghị định số 70/2007/NĐ-CP ngày 20 tháng 4 năm 2007 về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay dân dụng và Nghị định số 50/2012/NĐ-CP của Chính phủ ngày 11 tháng 6 năm 2012 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 70/2007/NĐ-CP ngày 20 tháng 4 năm 2007 về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay dân dụng.
3. Sự cần thiết, mục đích ban hành
Vấn đề đăng ký quốc tịch, đăng ký quyền sở hữu, đăng ký quyền chiếm hữu tàu bay, đăng ký giao dịch bảo đảm bằng tàu bay và đăng ký một số quyền khác đối với tàu bay (quyền thanh toán tiền công cứu hộ, giữ gìn tàu bay) đang được quy định tại nhiều văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) khác nhau:
- Nghị định số 70/2007/NĐ-CP ngày 20/4/2007 của Chính phủ về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay dân dụng và Nghị định số 50/2012/NĐ-CP ngày 11/6/2012 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 70/2007/NĐ-CP ngày 20/4/2007 (điều chỉnh việc đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch tàu bay; đăng ký, xóa đăng ký quyền sở hữu, chiếm hữu tàu bay; đăng ký quyền thanh toán tiền công cứu hộ, giữ gìn tàu bay; cung cấp thông tin, trích lục bản sao từ Sổ đăng bạ tàu bay).
- Nghị định số 83/2010/NĐ-CP ngày 23/7/2010 của Chính phủ về đăng ký giao dịch bảo đảm và Nghị định số 05/2012/NĐ-CP ngày 02/02/2012 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về đăng ký giao dịch bảo đảm, trợ giúp pháp lý, luật sư, tư vấn pháp luật.
Ngày 24/6/2014 tại khóa họp XIII, kỳ họp thứ bảy, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Nghị quyết về việc gia nhập Công ước về quyền lợi quốc tế đối với trang thiết bị lưu động và Nghị định thư về các vấn đề cụ thể đối với trang thiết bị tàu bay (Công ước và Nghị định thư Cape Town 2001). Công ước và Nghị định thư có hiệu lực đối với Việt Nam từ ngày 01/01/2015. Theo quy định của Công ước và Nghị định thư, Việt Nam đã tuyên bố và lựa chọn mô hình điểm đầu vào cấp phép (Authorising Entry Point - AEP) và thực hiện việc cấp các mã số cho người đề nghị để họ đăng ký, xoá đăng ký các quyền lợi quốc tế đối với tàu bay mang quốc tịch Việt Nam tại Tổ chức Đăng ký quốc tế (International Registry).
Nhằm triển khai các nghĩa vụ của quốc gia thành viên, Luật số 61/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam đã nội luật hóa các quy định của Công ước và Nghị định thư Cape Town 2001 với các quy định về xóa đăng ký quốc tịch tàu bay, các quyền đối với tàu bay đã được sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, thủ tục cấp mã số đăng ký, xoá đăng ký các quyền lợi quốc tế đối với tàu bay mang quốc tịch Việt Nam, thủ tục xóa đăng ký quốc tịch tàu bay theo yêu cầu của các chủ thể không phải người đăng ký tàu bay… (các thủ tục cần thiết khi quốc gia thành viên của Công ước và Nghị định thư Cape Town 2001 thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ của mình) chưa được hướng dẫn, quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam.
Trên cơ sở đó, yêu cầu đặt ra là phải xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật mới để thay thế các quy định cũ, bổ sung các quy định điều chỉnh các quan hệ xã hội mới phát sinh và bảo đảm sự thống nhất, rõ ràng của hệ thống pháp luật về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay dân dụng.
Vì vậy, việc xây dựng Nghị định quy định về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay dân dụng (thay thế Nghị định số 70/2007/NĐ-CP ngày 20/4/2007) là hết sức cần thiết.
4. Nội dung chủ yếu
a) Nghị định số 68/2015/NĐ-CP gồm 06 Chương, 30 Điều. Phụ lục kèm theo Nghị định gồm 14 Mẫu đơn, Giấy chứng nhận.
b) Các nội dung chủ yếu của Nghị định:
Nghị định này quy định về việc đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay tại Việt Nam, bao gồm: Đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch tàu bay; đăng ký và xóa đăng ký các quyền đối với tàu bay; cấp mã số để đăng ký, xóa đăng ký các quyền lợi quốc tế đối với tàu bay mang quốc tịch Việt Nam; đăng ký, xóa đăng ký văn bản chỉ định người có quyền yêu cầu xóa đăng ký hoặc xuất khẩu tàu bay. Đối tượng áp dụng của Nghị định này là cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc đăng ký quốc tịch, đăng ký các quyền đối với tàu bay tại Việt Nam.
Theo Nghị định, yêu cầu về đăng ký quốc tịch tàu bay được quy định như sau: Tàu bay thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân Việt Nam, tàu bay được thuê - mua hoặc thuê không có tổ bay với thời hạn thuê từ 24 tháng trở lên để khai thác tại Việt Nam phải đăng ký mang quốc tịch Việt Nam theo quy định tại Nghị định này; Trong thời hạn sáu (06) tháng kể từ ngày nhập khẩu vào Việt Nam, tàu bay phải được đăng ký mang quốc tịch Việt Nam.
Cũng theo Nghị định, điều kiện tàu bay được đăng ký mang quốc tịch Việt Nam đó là: Chưa có quốc tịch của bất kỳ quốc gia nào hoặc đã xóa đăng ký quốc tịch nước ngoài; Có giấy tờ hợp pháp chứng minh về quyền sở hữu tàu bay; quyền chiếm hữu tàu bay đối với trường hợp thuê - mua hoặc thuê tàu bay; Đối với tàu bay đã qua sử dụng phải đáp ứng yêu cầu về tuổi của tàu bay theo quy định của pháp luật. Đáp ứng các điều kiện, yêu cầu về đảm bảo quốc phòng, an ninh; an toàn hàng không, an ninh hàng không và bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.
Nghị định cũng quy định các nguyên tắc chung đối với việc đăng ký quyền sở hữu tàu bay, quyền chiếm hữu tàu bay, đó là: Các quyền đối với tàu bay mang quốc tịch Việt Nam phải được đăng ký theo quy định tại Nghị định này; Tổ chức, cá nhân Việt Nam có các quyền đối với tàu bay mang quốc tịch nước ngoài thì thực hiện việc đăng ký theo quy định của pháp luật của quốc gia mà tàu bay mang quốc tịch; Thời điểm đăng ký các quyền đối với tàu bay quy định tại Khoản 1 Điều này được xác định theo thời điểm nhận hồ sơ hợp lệ.
Cũng theo Nghị định, sổ đăng bạ tàu bay Việt Nam được sử dụng để ghi các thông tin liên quan đến đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch và các quyền đối với tàu bay, việc xử lý tài sản bảo đảm bằng tàu bay và các thông tin khác liên quan đến tàu bay mang quốc tịch Việt Nam và tàu bay tạm thời mang quốc tịch Việt Nam. Sổ đăng bạ tàu bay Việt Nam được lập dưới dạng Sổ ghi chép trên giấy hoặc lập Sổ điện tử./.
Vụ Pháp chế - Bộ Giao thông vận tải