1. Tên văn bản quy phạm pháp luật
Nghị định số 78/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa.
2. Hiệu lực thi hành
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2016.
3. Sự cần thiết, mục đích ban hành
Vận tải thuỷ nội địa là một trong 5 phương thức vận tải ở nước ta có vai trò rất quan trọng nhờ có khả năng vận chuyển hàng hoá với khối lượng lớn, nhiều chủng loại, đặc biệt là hàng siêu trường, siêu trọng, với chi phí thấp mà các hình thức khác không vận chuyển được. Hàng năm, vận tải thủy nội địa đảm nhiệm vận chuyển khoảng 17,6% về hàng hóa, 6,8% về hành khách trong tổng lượng vận tải của toàn ngành; tốc độ tăng trưởng trung bình từ 8 đến 12%/năm, đã phục vụ tốt cho phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng.
Cùng với sự tăng trưởng của vận tải thủy nội địa, trong những năm qua, các cơ sở đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa được hình thành và phát triển mạnh mẽ theo hướng xã hội hoá, từ 02 cơ sở đào tạo năm 2004 lên 37 cơ sở đào tạo năm 2014. Trong đó, có 15 cơ sở thuộc ngành giao thông vận tải (01 cơ sở thuộc Bộ Giao thông vận tải, 02 cơ sở thuộc Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, 12 cơ sở thuộc Sở Giao thông vận tải các tỉnh, thành phố), 03 cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, 09 cơ sở thuộc các Công ty, 06 cơ sở thuộc Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố, 04 cơ sở thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.
Thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa năm 2014, ngày 24/10/2014, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã ban hành Thông tư số 57/2014/TT-BGTVT quy định về cơ sở vật chất, kỹ thuật của cơ sở dạy nghề và chương trình đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thuỷ nội địa. Theo đó, tiêu chuẩn về cơ sở vật chất kỹ thuật của cơ sở đào tạo được quy định cụ thể, chi tiết, cập nhật phù hợp yêu cầu của doanh nghiệp và xã hội, theo hướng nâng cao chất lượng đào tạo; về quy trình, thủ tục hành chính đã được đơn giản hóa so với các quy định trước đây. Tuy nhiên, các quy định tại Thông tư nêu trên vẫn còn những nội dung còn thiếu chặt chẽ, như quy định về hồ sơ, trình tự đề nghị cấp Giấy phép; về thủ tục hành chính cần tiếp tục được rà soát, sửa đổi để đơn giản hóa nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, thuyền viên, đáp ứng yêu cầu thực tiễn vận tải đường thủy nội địa và hội nhập quốc tế, đồng thời phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước.
Theo Mục 89 Phụ lục 4 Luật Đầu tư năm 2014 quy định "Kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa" là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện; khoản 3 Điều 7 Luật này quy định "Điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề quy định tại khoản 2 Điều này được quy định tại các luật, pháp lệnh, nghị định và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không được ban hành quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh".
Vì vậy, việc xây dựng, ban hành Nghị định quy định điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thuỷ nội địa trên cơ sở có kế thừa các nội dung đã ổn định của Thông tư 57/2014/TT-BGTVT nêu trên là cần thiết, phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành và đáp ứng đòi hỏi, yêu cầu của thực tế xã hội.
4. Nội dung chủ yếu
a) Nghị định số 78/2016/NĐ-CP gồm 04 Chương, 18 Điều và 04 Mẫu văn bản.
b) Các nội dung chủ yếu của Nghị định:
Nghị định này quy định về điều kiện kinh doanh và cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa tại Việt Nam.
Đối tượng áp dụng của Nghị định này là các cơ sở kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa tại Việt Nam.
Theo Nghị định, cơ sở đào tạo được chia thành bốn loại, gồm:
- Cơ sở đào tạo loại 1: Được phép đào tạo, bổ túc, bồi dưỡng để cấp các loại giấy chứng nhận khả năng chuyên môn, chứng chỉ chuyên môn theo quy định của Luật giao thông đường thủy nội địa.
- Cơ sở đào tạo loại 2: Được phép đào tạo, bổ túc, bồi dưỡng để cấp giấy chứng nhận khả năng chuyên môn từ hạng nhì trở xuống, chứng chỉ chuyên môn.
- Cơ sở đào tạo loại 3: Được phép đào tạo, bổ túc, bồi dưỡng để cấp giấy chứng nhận khả năng chuyên môn từ hạng ba trở xuống, chứng chỉ chuyên môn.
- Cơ sở đào tạo loại 4: Được phép đào tạo, bổ túc, bồi dưỡng để cấp giấy chứng nhận khả năng chuyên môn thuyền trưởng hạng tư, chứng chỉ nghiệp vụ.
Nghị định cũng quy định các điều kiện của cơ sở đào tạo như: Điều kiện về phòng học chuyên môn, phòng thi, kiểm tra; Xưởng thực hành; Khu vực dạy thực hành lái và vận hành máy; Nội dung, chương trình đào tạo; Đội ngũ giáo viên.
Theo Nghị định, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam có trách nhiệm tổ chức cấp, cấp lại, thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa đối với cơ sở từ loại 3 trở lên trong phạm vi toàn quốc. Sở Giao thông vận tải các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm tổ chức cấp, cấp lại, thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa đối với cơ sở loại 4 trong phạm vi địa phương.
Nghị định cũng quy định về Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa; Trình tự cấp mới Giấy chứng nhận; Cấp lại Giấy chứng nhận; Thu hồi Giấy chứng nhận.
Nghị định còn quy định trách nhiệm của các Bộ, ngành như: Bộ Giao thông vận tải, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong tổ chức thực hiện Nghị định này.