Điều 2 Luật Thanh tra năm 2010 quy định: “Mục đích hoạt động thanh tra nhằm phát hiện sở hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục;…”. Như vậy có thể thấy, mục đích đầu tiên, bao trùm và quan trọng nhất của hoạt động thanh tra là nhằm phát hiện, kiến nghị những sơ hở trong cơ chế, chính sách. Trong khi đó, những phát hiện, xử lý hành vi vi phạm chỉ là những vụ việc cụ thể nhằm minh chứng cho sơ hở trong cơ chế, chính sách.