Câu hỏi: Lái tàu là người ảnh hưởng nhiều đến an toàn của hàng nghìn hành khách đi tàu hỏa. Cho tôi hỏi Luật Đường sắt quy định gì về điều kiện của người lái tàu để đảm bảo chất lượng, an toàn vận chuyển người bằng đường sắt?
Trả lời: Căn cứ Điều 49 Luật Đường sắt về lái tàu, phụ lái tàu quy định:
1. Lái tàu là người trực tiếp điều khiển tàu; chịu trách nhiệm vận hành đầu máy an toàn, đúng tốc độ quy định, đúng lịch trình theo biểu đồ chạy tàu, mệnh lệnh chỉ huy chạy tàu, quy trình, quy phạm; có trách nhiệm thực hiện theo quy định tại Điều 11 của Luật này khi xảy ra tai nạn giao thông đường sắt.
2. Lái tàu chỉ được phép điều khiển tàu khi có giấy phép lái tàu.
3. Lái tàu có quyền từ chối không cho tàu chạy, nếu xét thấy chưa đủ điều kiện an toàn cần thiết và báo cáo ngay cho cấp có thẩm quyền để giải quyết.
4. Trước khi cho tàu chạy, lái tàu phải kiểm tra, xác nhận chứng vật chạy tàu cho phép chiếm dụng khu gian, xác nhận chính xác tín hiệu cho tàu chạy của trưởng tàu và của trực ban chạy tàu ga.
5. Trong khi chạy tàu, lái tàu có trách nhiệm kiểm tra trạng thái kỹ thuật đầu máy và các vấn đề khác có liên quan đến an toàn đầu máy và an toàn chạy tàu theo quy định.
6. Trong khi thực hiện nhiệm vụ, lái tàu và phụ lái tàu phải tỉnh táo theo dõi và thực hiện đúng chỉ dẫn của các biển báo, biển hiệu, mốc hiệu trên đường, quan sát tình hình cầu đường và biểu thị của tín hiệu.
7. Trong quá trình chạy tàu, lái tàu phải kiểm tra tác dụng của phanh tự động theo quy trình, quy phạm, đặc biệt trong trường hợp khi tàu lên, xuống dốc cao và dài.
8. Phụ lái tàu là người giúp lái tàu trong quá trình chạy tàu, giám sát tốc độ chạy tàu và quan sát tín hiệu để kịp thời báo cho lái tàu xử lý.
Hiện nay, Bộ Giao thông vận tải có quy định cụ thể về tiêu chuẩn chức danh lái tàu trên đường sắt quốc gia và đường sắt chuyên dùng tại Thông tư số 38/2010/TT-BGTVT ngày 17/12/2010 và quy định về tiêu chuẩn chức danh lái tàu đường sắt đô thị tại Thông tư số 05/2015/TT-BGTVT ngày 30/3/2015.