Theo đó, thực hiện Quyết định số 35/QĐ-TTr ngày 01/11/2023 của Chánh Thanh tra Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về việc thanh tra Dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc, giai đoạn 1 áp dụng cho Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Ninh đoạn qua Tây Nguyên theo hình thức Hợp đồng BOO (gọi tắt là Dự án BOO1) và dự án thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ không dừng, giai đoạn 2 theo hình thức Hợp đồng BOO (gọi tắt là Dự án BOO2); từ ngày 13/11/2023 đến ngày 15/12/2023, Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra tại Cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN), Ban Quản lý dự án 2 (QLDA 2), Doanh nghiệp dự án (VETC, VDTC) và các đơn vị có liên quan.
Tại các đơn vị trên, Đoàn Thanh tra đã kiểm tra, xác minh công tác lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng dự án; việc thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và thành lập doanh nghiệp dự án; việc thực hiện các cam kết trong Hợp đồng BOO của nhà đầu tư; công tác thu phí dịch vụ để hoàn vốn dự án; công tác quản lý, khai thác
Đoàn Thanh tra nhận thấy việc triển khai Dự án thu phí điện tử không dừng được triển khai khi hành lang pháp lý chưa đầy đủ, là dự án mới, chưa có tiền lệ, được nhân dân ủng hộ, giảm thiểu ùn tắc giao thông. Việc triển khai cơ bản đúng các quy định, tuy nhiên đối chiếu các quy định của pháp luật còn có một số tồn tại, bất cập. Trách nhiệm liên quan đến các tồn tại, hạn chế thuộc Vụ PPP, Cục ĐBVN, Cục ĐCTVN, Cục QLĐTXD (giai đoạn từ ngày 04/7/2016 đến ngày 13/7/2017), Vụ Tài chỉnh, Ban QLDA2, các nhà đầu tư Dự án BOO1, BOO2, VETC, VDTC.
Đoàn Thanh tra kiến nghị Cục ĐBVN, Cục ĐCTVN, Cục QLĐTXD, Vụ Tài chính, Ban QLDA2 rà soát, xem xét trách nhiệm theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền, đề xuất xử lý theo phân cấp đối với tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại nêu trong Kết luận thanh tra.
Cụ thể, Cục ĐBVN rà soát, nghiên cứu tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành theo quy định: - Chế tài, quy định cụ thể đối với các chủ phương tiện và các bên có liên quan để đảm bảo đủ điều kiện vận hành thu phí được chuyến sang giai đoạn vận hành thu phí đơn làn/đa làn tự do theo quy định (quy định về phương tiện giao thông bắt buộc phải dán thẻ, các quy định triển khai giai đoạn trả sau, chế tài áp dụng khi chủ tài khoản giao thông vi phạm nghĩa vụ thanh toán..); Cơ chế cho phép Nhà đầu tư được cung cấp dịch vụ gia tăng trên hạ tầng công nghệ sẵn có để tăng nguồn thu và tối ưu chi phí đầu tư chưa được Cơ quan có thẩm quyền chấp thuận; Quy định, hướng dẫn bàn giao tài sản và trách nhiệm của các bên (cơ quan có thẩm quyễn, nhà đầu tư/doanh nghiệp dự án BOT, nhà cung cấp dịch vụ thu phí) trong việc bàn giao tài sản Dự án BOT sang Dự án BOO và tài sản Dự án BOO sang Dự án BOT để thực hiện công tác thu phí điện tử không dừng; chủ sở hữu tài sản hình thành sau đầu tư BOO sau khi kết thúc Dự án BOO; Quy định cụ thể các thông tin, dữ liệu phương tiện được cập nhật trên hệ thống thu phí không dừng (giấy đăng ký, đăng kiểm phương tiện, hình ảnh đầu xe...), đặc biệt đối với phương tiện ưu tiên như thời hạn ưu tiên, cơ quan có thẩm quyền xác nhận phương tiện ưu tiên và chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân vi phạm. Quy định, hướng dẫn và thời hạn hậu kiểm, truy thu các giao dịch để các Nhà đầu tư BOT, Nhà cung cấp dịch vụ có cơ sở thực hiện.
Ban QLDA 2 trên cơ sở hồ sơ trình của VETC, VDTC về việc thẩm định dự toán, ký Phụ lục điều chỉnh Hợp đồng BOO1, BOO2, thỏa thuận quyết toán dự án; Ban QLDA 2 tiến hành rà soát để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định. Yêu cầu Chủ đầu tư chi đạo Tư vấn thiết kế, Tư vấn thẩm tra khẩn trương tiến hành các thủ tục lập, thẩm tra và phê duyệt dự toán đối với các hạng mục chưa thẩm định theo quy định. Yêu cầu VETC, VDTC thực hiện đúng các cam kết trong Hợp đồng BOO đã kỷ kết với CQNNCTQ. Phối hợp Cục ĐBVN tiếp tục rà soát, thẩm định dự toán theo quy định đối với khối lượng các thiết bị có thể tận dụng hiện có đã đầu tư tại Dự án BOO2. Chỉ đạo VETC, VDTC khắc phục các tồn tại trong công tác nghiệm thu, quản lý chất lượng công trình; tiến hành nghiệm thu hoàn thành công trình đưa vào sử dụng theo đúng quy định.